Cmentarz parafialny rzymsko-katolicki w Połańcu przy ulicy Osieckiej

Cmentarz parafialny rzymsko-katolicki w Połańcu przy ulicy Osieckiej został założony przed 1837 r. Na cmentarzu znajduje się neogotycka kaplica cmentarna wybudowana w 1910 roku. Kaplica na planie prostokąta, jej fronton zdobiony jest przed dwie piramidalne kolumny. Fundatorem kaplicy był proboszcz parafii św. Marcina ks. Leon Braziewicz.

Przed wejściem na cmentarz parafialny znajduje się kapliczka z figurą Matki Boskiej. Na czołowej ścianie znajduje się krucyfiks i wycięty napis “Fundacja ks. P. Fb (Braziewicza) 1906 R. P. dnia 5 listopada 1906 r.

Na cmentarzu znajduje się dużo kamiennych nagrobków. Najstarszymi są nagrobki rodzin Piecków (1846 r.), Twardzikowskich (1837 r.) i Wójcikowskich (1858 r.). Na terenie nekropolii pochowani są księża m.in. ks. Julian Jarzyna, ks. Zygmunt Wieczorek. Warto również wyróżnić grobowiec rodziny Knothe, ostatnich właścicieli Ruszczy.

Najstarsze kamienne nagrobki. Fot. A. Komorowski.

W części wschodniej cmentarza znajduje się mogiła o powierzchni 16,5 m2 żołnierzy poległych i zamordowanych we wrześniu 1939 r. Mogiła ziemna, obmurowanie lastrykowe, tablica z napisem memoratywnym: “Tu spoczywa 50 żołnierzy Wojska Polskiego poległych we wrześniu 1939 w obronie Ojczyzny: Brzozowski Antoni, Bryzek Jan Józef Idasiab, Stanisław Kurpiewski, Stanisław Ligęza, Antoni Mucha i inni. Wieczna Chwała Obrońcom Ojczyzny”.

Fot. Portal Polaniec.com.pl

Obok znajdują się groby mieszkańców Połańca rozstrzelanych przez Niemców w czasie okupacji, m.in.:

Zbiorowa mogiła Żołnierzy Września 1939 r., pochowani: Brzozowski Antoni, Bryzek Jan i inni.
Grób Otolii Kubik – łączniczka AK, zginęła 5 sierpnia 1944 r. od niemieckich kul.
Grób Władysławy Bobrowskiej – łączniczki AK zamordowanej przez NKWD 25 września 1944 r.
Grób Eugeniusza i Edmunda Jarzynów – bracia zostali zamordowani przez Niemców.
Grób Władysławy Wałcerz – zginęła w walce o wyzwolenie Ojczyzny w 1943 r.
Grób Zofii Wójcikowskiej – zginęła tragicznie, żyła 10 lat.
Grób Tadeusza Bryka – żył 21 lat, zginął z rąk gestapo 1 lipca 1943 r.
Grób Juliana Ramosa – zginął w 1943 roku w walce o wyzwolenie Ojczyzny.
Grób Jana Liwińskiego – poległ w 1943 roku.
Grób Piotra Sojdy – zginął 15 września 1943 r. w walce o wyzwolenie Ojczyzny.
Grób Henryka Kuci – zginął śmiercią tragiczną 30 czerwca 1943 r., żył 27 lat.
Grób Tadeusza Górki – majora lekarza, zginął 1 lipca 1943 r.

W części zachodniej cmentarza znajduje się zbiorowy grobowiec żołnierzy poległych w I wojnie światowej. Mogiła zlokalizowana jest po lewej stronie od głównego wejścia (środek cmentarza) obmurowanie lastrykowe, powierzchnia 9,5 m2 otoczona metalowym ogrodzeniem. Na środku znajduje się tablica z napisem memoratywnym: “Miejsce wiecznego spoczynku 8 nieznanych żołnierzy z I wojny światowej, która przyniosła Polsce i innym narodom wolność. Cześć ich pamięci“.

Fot. Portal Polaniec.com.pl

Najstarsza część cmentarza została wpisana do rejestru zabytków  z dniem 8 czerwca 1992 roku.

W czasach, kiedy nie istniał jeszcze cmentarz przy ulicy Osieckiej, funkcję cmentarną pełnił plac przy kościele św. Marcina, którego początki sięgają prawdopodobnie czasów drugiej lokacji. W trakcie budowy nowego kościoła w 1890 roku budowniczowie wykopali znaczną ilość kości ludzkich. Szczątki zostały pochowane we wspólnej mogile przy kościele.

Fot. Mariusz Kowalik / miniulek-studio.pl