Początki Połańca sięgają państwa Wiślan. Zalążek miasta znajdował się wtedy zapewne u podnóża warownego grodu, usytuowanego na kępie, w zakolu rzeki Czarnej, u jej ujścia do Wisły. Szczupłość miejsca, na którym znajdowało się podgrodzie (około 9 arów), nie pozwalała na dalszą jego rozbudowę. Przesunięto więc osadę bardziej na południe, gdzie od strony lądu została odgrodzona fosą ze zwodzonym mostem. Także i ta lokalizacja okazała się niezbyt fortunna. Nowo zajęty teren zalewany był często przez wzbierające wody Wisły bądź Czarnej i osadę przeniesiono po raz kolejny na nowe miejsce. Wybrano północne stromo opadające ku Wiśle zbocze tzw. Winnej Góry.
Zabudowę osady tworzyły zapewne niewielkich rozmiarów półziemianki (o wymiarach 4 × 4 m), kurne chaty i kryte słomą lub trzciną klecie. Nieregularna zabudowa skupiała się wzdłuż wąskich, moszczonych dranicami lub faszyną uliczek. Służyły one nie tylko jako ciągi komunikacyjne, ale także stanowiły część systemu odwadniającego i ściekowego. W osadzie tej kwitł handel, który koncentrował się na wydzielonym w tym celu, ogólnodostępnym placu targowym. W określone dni tygodnia odbywały się tu targi, na które tłumnie zjawiała się ludność najbliższej okolicy oraz wędrowni kupcy. Dokonywali oni wymiany bezpośredniej swojego towaru, przechodząc z czasem, wraz z upowszechnieniem się monet, w tym także kruszcowych, jako środka płatniczego, na formę handlu towarowo-pieniężnego.
Tak wczesny i bujny rozwój form wczesnomiejskich zawdzięcza Połaniec korzystnemu położeniu i to fakt ze względu ma dostępność samej miejscowości, jak i na bogactwa naturalne sprzyjające wymianie handlowej. Otóż gród ten leżał na drodze handlowej, biegnącej wzdłuż górnej Wisły i łączącej tereny wschodniej Słowiańszczyzny, w tym głównie Rusi z terenami południowych Niemiec i Czech. O kontaktach handlowych z tymi terenami świadczą nie tylko uzyskane w trakcie wykopalisk znaleziska archeologiczne, ale także historyczne źródła pisane. O bogactwie i atrakcyjności kasztelanii świadczą także wspomniane warunki naturalne. Do nich, jako formy środka płatniczego, zaliczyć należy: obfitość płodów rolnych i leśnych, wosku i miodu, skór i futer zwierzęcych.
O ład i porządek w trakcie trwania targu dbali urzędnicy książęcy. Zabezpieczali oni tzw. mir targowy, nakładając wysokie kary na tych, którzy ten pokój zakłócali. Opłaty owe, jak też i inne formy należności ściąganych z tytułu przeprowadzania transakcji handlowych, wpływały do kasy książęcej na mocy przysługującemu księciu prawa targowego (ius forens). Prawa handlujących zabezpieczał tzw. przywilej targowy, czyli privilegium fori. Do grodu płynęły też dla księcia daniny pobierane od poddanej mu, miejscowej ludności. Dokonywano tego na podstawie prawa książęcego (ius ducale), rozciągającego własność i jurysdykcję nie tylko nad wszelkimi dobrami znajdującymi się w obrębie kasztelanii, ale także nad poddaną mu ludnością. Przeważnie danina ta pobierana była w naturze. Z upływem czasu i rozwojem gospodarki towarowo-pieniężnej, zastąpiły je częściowo opłaty pieniężne.
U schyłku XII wieku na terenie Polski funkcjonowało około 250 miejsc handlowych. Przyjmuje się, że odległość między lokalnymi ośrodkami handlowymi, na obszarach gęsto zaludnionych, nie była większa niż 30-40 kilometrów. W rejonie Połańca najbliższy targ znajdował się w Starym Pacanowie (na trasie do Krakowa) i Sandomierzu (na trasie do Lublina) oraz w dalej położonych miejscowościach, jak Opatów, Zawichost, Tarczków, Waśniów. Wspomniana odległość pozwalała przybyszom uczestniczącym w targu na dojazd z miejsca zamieszkania i powrót do domu w ciągu jednego, do półtora dnia.
Nazwy wielu miejscowości, tak jak np. Środa, Sobótka, Piątek, wywodzą się od dni, w których odbywały się tam targi. Natomiast takie nazwy, jak: Targowica, Nowy Targ, Stary Targ, Toszek pochodzą od faktu spełniania przez nie funkcji handlowych. Wśród oferowanych towarów na targach tych coraz częściej znajdowały się wyroby rozwijających się rzemiosł: kowalstwa, bednarstwa, garncarstwa, szewstwa, kołodziejstwa, garbarstwa, rogownictwa. Obok tych wyrobów przedmiotem handlu była żywność sprzedawana w jatkach i kramach.
Źródło: Połaniec zarys dziejów. Praca zbiorowa. 1994.