W każdej społeczności lokalnej rodzą się wybitne osoby cieszące się wysokim zaufaniem społecznym, budzące sympatię, szacunek, uznanie i podziw. Taką formą uznania w oczach społeczeństwa jest przyznawanie poprzez swoich przedstawicieli w Radzie Miejskiej tytułu Honorowego Obywatela Miasta i Gminy Połaniec. Jest to na pewno jedno z najważniejszych w życiu wyróżnień, jakie może spotkać człowieka oddanego swojej ziemi, społeczeństwu, miastu, gminie. Udział wyróżnionych tym mianem osób zaproszonych na szczególnie ważne uroczystości z pewnością nadawał im splendoru. Osoby wyróżnione stają się dla innych wzorem i autorytetem. Ich nazwiska, chlubne czyny i dorobek zapisane są dla potomności.
Nie inaczej było w gminie Połaniec, w której po odzyskaniu Niepodległości, przyznawano tytuły Obywatelstwa Honorowego Gminy Połaniec zasłużonym osobistościom, których życiorysy starano się rozpropagować wśród mieszkańców miasta i gminy. Wyróżnionymi osobami w Połańcu są zarówno bohaterowie polscy, walczący w czasach II wojny światowej za wolność, jak i również ci, którzy wiele swojego czasu i energii poświęcili na przywrócenie Połańcowi praw miejskich, kultywowanie tradycji kościuszkowskich czy rozbudowie naszego miasta i gminy. Tradycja nadawania honorowego obywatelstwa w gminie Połaniec sięga niemal 90 lat. Po raz pierwszy tytuł został przyznany w 1935 r. i do chwili obecnej został nadany 19 osobom, w tym 4 żyjących.
Taka instytucja prawna istniała już w prawodawstwie II Rzeczypospolitej. Pierwszym Obywatelstwem Honorowym Gminy Połaniec ówczesna Rada Gminna uhonorowała Marszałka Józefa Piłsudskiego. Podczas uroczystego zebrania, na nadzwyczajnym posiedzeniu w dniu 1 kwietnia 1935 roku rada nadała w hołdzie i czci Obywatelstwo Honorowe Gminy Połaniec Józefowi Piłsudskiemu, jako wielkiemu budowniczemu Polski. Informacja została spisana w dniu 3 kwietnia 1935 r. w Kronice Miasta i Gminy Połaniec.
Drugi zaszczytny tytuł w historii naszej miejscowości nadano na uroczystym nadzwyczajnym posiedzeniu w dniu 30 lipca 1937 roku. W uznaniu nieocenionych zasług w odbudowie Rzeczypospolitej w dowód czci i hołdu nadano go Marszałkowi Polski Edwardowi Rydzowi Śmigłemu. Relacja została spisana w dniu 1 sierpnia 1937 r. w Kronice Miasta i Gminy Połaniec.
Zarówno w pierwszym jak i drugim przypadku uchwały o nadaniu Obywatelstwa Honorowego Gminy Połaniec Marszałkom Piłsudskiemu i Rydzowi Śmigłemu zostały podjęte na podstawie obowiązujących w tamtym czasie, a nieznanych nam, przepisów.
Minęło 57 lat kiedy gmina Połaniec doczekała się kolejnych zasłużonych dla miasta i gminy. Gdy zaczęła obowiązywać Ustawa o samorządzie terytorialnym z 1990, Rada Miejska w Połańcu, podjęła decyzję o nadaniu uchwałą z dnia 25 maja 1994 r. tego zaszczytnego tytułu mgr inż. Franciszkowi Wołodźko, ówczesnemu Dyrektorowi Elektrowni im. Tadeusza Kościuszki w Połańcu oraz mgr Kazimierzowi Warchałowskiemu (pośmiertnie) m.in. za wybitne osiągnięcia w pracy nauczycielskiej, społecznej i patriotycznej na rzecz lokalnej społeczności.
Kolejny tytuł radni połanieccy nadali uchwałą z dnia 31 maja 1996 r. dr. Januszowi Gilowi. Tytuł jak najbardziej zasłużony. Był znanym, szanowanym i cenionym przez mieszkańców Połańca lekarzem i społecznikiem, jednym z czołowych działaczy, którzy starali się o odzyskanie dla Połańca praw miejskich, samorządowiec i burmistrz w latach 2002-2006.
Rok później, honorowe obywatelstwo Połańca uchwałą z dn. 25 marca 1997 r. odebrał mgr inż. Jacek Dreżewski oraz mgr inż. Zenon Bobrek. Jacek Dreżewski, jako inwestor, kierował budową i organizował działanie Elektrowni oraz nadzorował budowę miasta wraz z infrastrukturą socjalną, techniczną i kulturalną. Zenon Bobrek również znacznie przyczynił się do budowy miasta oraz Elektrowni Połaniec.
W końcu lat dziewięćdziesiątych radni połanieccy uchwałą z dnia 15 czerwca 1998 r. odznaczyli tytułem dwie kolejne osoby zasłużone dla miasta. Mgr inż. Jerzy Plewiński podobnie jak jego poprzednicy poświęcił wiele pracy i czasu na rzecz budowy elektrowni i miasta Połańca. Z kolei mgr Mieczysław Tarnowski był nauczycielem, społecznikiem i regionalistą, założycielem Towarzystwa Kościuszkowskiego w Połańcu, działał również w Radzie Gminy oraz był Przewodniczącym Komitetu Budowy Pomnika Tadeusza Kościuszki.
Na uroczystej sesji w dniu 5 czerwca 1999 roku w uznaniu wybitnych zasług dla społeczności nadano tytuł Honorowego Obywatela Miasta Połańca dr. Mieczysławowi Korczakowi, pułkownikowi AK. Płk Korczak był lekarzem stomatologiem, walczył w oddziale Armii Krajowej „Jędrusie”. Po latach jego działalność wojenna i zawodowa została uhonorowana wieloma odznaczeniami.
Pierwszym uhonorowanym w XXI wieku Honorowym Obywatelem Miasta i Gminy Połaniec został odznaczony w dniu 25 kwietnia 2002 r. ks. Lucjan Wojciechowski. Starsi mieszkańcy z pewnością pamiętają ks. profesora z emocjonalnych kazań w kościele czy z 1989 r. kiedy to poświęcił w Połańcu przy urzędzie gminy tablicę ufundowaną pamięci żołnierzy podziemia. Był człowiekiem nieustannej modlitwy, przypominał młodzieży “że w pracy nad sobą wakacji nigdy nie ma”.
W dniu 24 marca 2004 r. Rada Miejska w Połańcu nadała honorowe obywatelstwo inż. Zdzisławowi Bolesławowi Owczarkowi, prof. Zbigniewowi Jerzemu Jańczukowi oraz prof. Stanisławowi Marianowi Knothe. Inżynier Owczarek był pierwszym dyrektorem Zespołu Szkół w Połańcu. W latach 1973-1982 pracował jako szef wydziału przygotowania eksploatacji w Elektrowni im. Tadeusza Kościuszki w Połańcu. Naczelnik Miasta i Gminy Połaniec w latach 1982-1990. Profesor Jańczuk był znanym polskim lekarzem stomatologiem, profesorem nauk medycznych, zajmował się periodontologią, stomatologią dziecięcą i stomatologią zachowawczą. Natomiast profesor Knothe był wybitnym inżynierem górnictwa, specjalistą w zakresie górnictwa, badaczem ruchów górotworu i aerologii.
Za zasługi na rzecz społeczności lokalnej uchwałą z dnia 28 grudnia 2012 r. uhonorowano Adama Jarubasa polityka rodem z Buska-Zdroju, samorządowca i marszałka województwa świętokrzyskiego, wiceprezesa PSL i posła Parlamentu Europejskiej w późniejszych latach. Podczas tej samej uroczystej sesji Radni Rady Miejskiej w Połańcu w uznaniu dla zasług związanych z działalnością w okresie okupacyjnym nadali tytuł dr. Józefowi Korczakowi. Dr Korczak był aktywnym uczestnikiem i współtwórcą życia patriotycznego, społecznego i kulturalnego Miasta i Gminy Połaniec. Autorem licznych artykułów o tematyce wojennej.
W ubiegłym roku w dniu 25 lutego 2021 r. podczas sesji Rady Miejskiej w Połańcu nadano pośmiertnie Honorowe Obywatelstwo Miasta i Gminy Połaniec ks. kan. Witoldowi Dobrzańskiemu, wieloletniemu proboszczowi parafii Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Połańcu. Był to wyraz największego uznania, szacunku i podziękowania społeczności połanieckiej za duchową służbę, jaką przez lata pełnił na połanieckiej ziemi.
W dniu 14 stycznia 2022 r. w poczet Honorowych Obywateli Miasta i Gminy Połaniec pośmiertnie wprowadzono osobę śp. Jacka Tarnowskiego, wieloletniego Burmistrza Miasta i Gminy Połaniec. Motywowano to wyrażeniem największego uznania, szacunku i podziękowania za jego sumienną, ciężką pracę, oddanie i poświęcenie na rzecz społeczności Miasta i Gminy Połaniec.
Z początkiem 4 dnia lutego na 50. posiedzeniu Rady Miejskiej w Połańcu pośmiertnie odznaczono tytułem Honorowego Obywatela Miasta i Gminy Połaniec, wieloletniego sekretarza Urzędu Miasta i Gminy Połaniec, śp. Mieczysława Machulaka za ogromny wkład pracy dla naszej społeczności, oraz wielki dorobek zawodowy.
Na tym kończy się historia związana z tym zaszczytnym tytułem w naszej gminie, który nadawany jest ludziom szczególnie zasłużonym dla lokalnej społeczności.
