Organy kościoła św. Marcina w Połańcu to instrument z 1905 roku. Za tę datę uznaje się rok ukończenia budowy instrumentu. Jego konstruktorem był polski organmistrz Konstanty Mieszczankowski ze Stopnicy. Organy mają 25 “pedałów”, czyli klawiszy klawiatury nożnej, potocznie zwanej pedałem (z łac. “pedus” – stopa). Sekcja pedału posiada pięć głosów. Organy posiadają w sumie trzy klawiatury: dwa manuały i pedał, ale zazwyczaj mówi się właśnie II M + P. Obiekt składa się z szafy organowej – elementy są rzeźbione, złocone w złocie polerowanym i matowym, zdobione dekoracją snycerską, prospektu oraz samych organów o dwóch klawiaturach – ręcznej i nożnej. Organy posiadają elektryczny napęd miechów i 20 głosów, w tym jeden 3-chórowy (tzw. kornet), rozmieszczonych pomiędzy 1046 piszczałkami. Od 2005 roku obiekt widnieje w rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków jako zabytek województwa świętokrzyskiego.
Od 2009 r. manuał I nie był używany podczas liturgii ze względu na połamane piszczałki i rozstrojenie, natomiast pedał był całkowicie nieczynny. Z tego względu zdecydowano się na renowację, do której doszło w 2011 r. Organy przeszły wówczas gruntowną konserwację, podczas której zrekonstruowano m.in. zabytkowe piszczałki, usunięto tremolo, które zostało dodane długo po wybudowaniu instrumentu, oraz zbudowano nowy miech magazynowy. Odnowione brzmienie i subtelność pozwoliły na nowo odkryć duszę zabytkowego instrumentu.
Zabytkowe organy będące chlubą połanieckiego Kościoła zostały wyremontowane pod nadzorem organmistrzów Adama i Romana Nawrotów. Parafianie zyskali nowe brzmienie zabytkowych organów na następne sto lat, które towarzyszyć im będzie w uroczystych chwilach. Projekt “Renowacja zabytkowych organów w Kościele pw. św. Marcina w Połańcu” realizowany był w ramach Działania 5.3 „Inwestycje w sferę dziedzictwa kulturowego, turystyki i sportu” w ramach dwuetapowych konkursów zamkniętych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 – 2013. Całkowita wartość projektu wyniosła 382 185,00 zł, z czego środki w 60% stanowiły dofinansowanie.
Zapraszamy do posłuchania utworu “Canon in D” w wykonaniu organisty parafii rzymskokatolickiej pw. św. Marcina w Połańcu – Wojciecha Budy.
– Utwór, który słyszymy, nazywa się „Canon in D” i wyszedł spod pióra Johanna Pachelbela. Jego powstanie datuje się na około 1680 rok – epokę baroku. Pierwotnie będąc dziełem kameralnym na troje skrzypiec i basso continuo, szybko doczekał się rozmaitych aranżacji na różne instrumenty. Grywany jest również na organach. Cechą charakterystyczną utworu jest narastający nastrój napięcia – napisał na kanale Youtube Tadeusz Kalinowski z Warszawy, autor wideo.
