W 2022 r. mieszkańcy miasta i gminy Połaniec będą obchodzić 758. rocznicę nadania praw miejskich. Pierwsza wzmianka o grodzie i kościele w Połańcu pochodzi z 1191 r. i została oficjalnie przyjęta jako data narodzin miasta. Oficjalnie rocznice nadania Połańcowi praw miejskich liczone są od daty 18 lipca 1264 r. kiedy to książę krakowski i sandomierski Bolesław Wstydliwy potwierdził przywileje miasta Połańca, nadając dziedziczne wójtostwo Mikołajowi, synowi Bartłomieja. To jedyne, zachowane w źródłach, potwierdzenie lokacji miasta. Należy jednak pamiętać, że rok 1264 przyjmować należy wyłącznie jako umowną datę lokacji Połańca, mając jednak świadomość, że miasto jest starsze.
Połaniec stracił prawa miejskie ukazem carskim z dnia 1 czerwca 1869 r. Miasto znalazło się wówczas w grupie 333 miast w Królestwie, które nie spełniały kryterium przynajmniej 3000 mieszkańców. Okoliczna ludność w tym czynie widziała również zemstę cara Aleksandra II Romanowa za udział w powstaniu styczniowym. Wskutek polityki rosyjskiej rozwój miasta został poważnie zahamowany. 30 lat po odzyskaniu praw miejskich w 1980 r. Połaniec ponownie odzyskał prawa miejskie. Symbolem tego wydarzenia był kamień z pamiątkową tablicą znajdujący się na Placu Uniwersału Połanieckiego. Symbolem minionych i nowych czasów….
Rok 1980
Na podstawie Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 1979 roku w sprawie utworzenia miasta Połaniec w woj. tarnobrzeskim (Dz. U. Nr 27 poz. 161) Połaniec otrzymał prawa miejskie. Uroczystość nadania tychże praw odbyła się w dniu 28 stycznia 1980 roku wmurowaniem tablicy pamiątkowej o treści: “Społeczno-gospodarczy rozwój miejscowości Połaniec związany z budową znaczącego dla polskiej gospodarki socjalistycznego zakładu Elektrowni im. Tadeusza Kościuszki sprawił, że z dniem 1 stycznia 1980 roku po 111-tu latach otrzymała ona ponownie Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów prawa miejskie”. Połaniec, styczeń 1980 r. Społeczeństwo Miasta i Gminy Połaniec. Wręczenia aktu erekcyjnego o nadaniu praw miejskich Połańcowi dokonał podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska min. Jan Jabłoński. Odsłonięcia tablicy dokonali: I Sekretarz KW PZPR przewodniczący WRN tow. Tadeusz Haładaj, V-ce Minister Jan Jabłoński, Wojewoda Tarnobrzeski Władysław Bobek. Bezpośrednio po odsłonięciu tablicy pamiątkowej odbyła się I uroczysta Sesja Rady Narodowej Miasta i Gminy Połaniec wspólna z Miejsko-Gminnym Komitetem FJN, na której Przewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej tow. Tadeusz Haładaj wręczył uchwałę WRN w Tarnobrzegu z dnia 28 grudnia 1979 roku o utworzeniu organu władzy państwowej Rady Narodowej Miasta i Gminy Połaniec.
Odnowienie kamienia z tablicą
W 2014 r. kamień został odnowiony i zmieniono jego lokalizację. Obelisk znajduje się na betonowym fundamencie obłożonym łupaną brukową kostką granitową. Teren wokół uporządkowano. Został również zamontowany 6 m maszt flagowy. W niedzielę 7 września 2014 r. uroczyście odsłonięto tablicę pamiątkową w związku z okrągłą 750. rocznicą nadania praw miejskich. Tego dnia licznie zgromadzili się mieszkańcy miasta i gminy oraz przedstawiciele samorządu. Uroczystość była okazją do złożenia hołdu minionym pokoleniom za bezcenne dziedzictwo, jakie pozostawiły. Kamień z tablicą upamiętniającą nadanie praw miejskich został również poświęcony przez księdza z parafii św. Marcina w Połańcu.
Demontaż tablicy pamiątkowej
Tablica w nienaruszonym stanie znajdowała się do 2018 r. kiedy to decyzją ówczesnego burmistrza miasta i gminy Połaniec Jacka Tarnowskiego została zdjęta. Powodem usunięcia tablicy była tzw. dekomunizacja przestrzeni publicznej z uwagi na wejście w życie tzw. ustawy dekomunizacyjnej. Na tablicy z 1980 r. widniało sformułowanie niezgodne z ustawą – inskrypcja “socjalistycznego”. Mieszkańcy wielokrotnie zadawali pytania, co się stało z tablicą i kiedy zostanie z powrotem umieszczona. Pytania padały również z sali podczas sesji miejskich.
Powrót tablicy pamiątkowej
Kilka tygodni temu tablica wróciła na swoje pierwotne miejsce na Placu Uniwersału Połanieckiego. Na pierwszy rzut oka można zauważyć, że jedno ze słów zostało wymazane. Od teraz inskrypcja brzmi następująco: “Społeczno-gospodarczy rozwój miejscowości Połaniec związany z budową znaczącego dla polskiej gospodarki Zakładu Elektrowni im. Tadeusza Kościuszki sprawił, że z dniem 1.01.1980 r. po 111 latach otrzymała ona ponownie Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów prawa miejskie. Połaniec, styczeń 1980 r. Społeczeństwo Miasta i Gminy Połaniec”.
– W Połańcu przy Placu Uniwersału Połanieckiego w styczniu 1980 r. umieszczona została na obelisku tablica pamiątkowa upamiętniająca odzyskanie praw miejskich. Budowa Elektrowni w Połańcu była momentem sprawczym dla przywrócenia praw miejskich z dniem 01.01.1980 r. Tablica w kwietniu 2018 roku została usunięta ponieważ zawierała w treści słowa podpadające pod art. 5 a ust 1 ustawy z dnia 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki. Obecnie na wniosek mieszkańców naszej Gminy tablica została zainstalowana ponownie na obelisku na Placu Uniwersału Połanieckiego po usunięciu zapisu zgodnie z wytycznymi powyższej ustawy. Należy przy tej okazji nadmienić, że Połaniec uzyskał Prawa Miejskie 18.07.1264 r. i utracił je w wyniku represji popowstańczych w 1869 r. by po 111 latach 01.01.1980 r. ponownie je odzyskał zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów – powiedział Jacek Nowak, burmistrz miasta i gminy Połaniec.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł. Twój czas spędzony na Portalu Polaniec.com.pl jest dla nas najlepszym podziękowaniem za naszą pracę. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
