2 czerwca 2023 r. w ramach obchodów jubileuszu 50-lecia Zespołu Szkół im. Oddziału Partyzanckiego AK „Jędrusie” w Połańcu i 80. rocznicy pacyfikacji wsi Strużki odbyły się „Połanieckie prelekcje historyczne”, których celem było przybliżenie młodzieży, nauczycielom i społeczności lokalnej historii regionalnej, której znajomość niewątpliwie wpływa na budowanie tożsamości narodowej i rozbudzanie postaw patriotycznych.
Pierwszym bardzo ważnym elementem uroczystości zarówno dla społeczności szkolnej jak i mieszkańców regionu było uroczyste odsłonięcie muralu upamiętniającego Oddział Partyzancki AK „Jędrusie”. Mural, który znajduje się na ścianie holu głównego w budynku szkoły przedstawia twórcę Oddziału Partyzanckiego AK „Jędrusie” Władysława Jasińskiego. Obok dowódcy grupy dywersyjno – bojowej „Jędrusie” na malowidle widnieją elementy upamiętniające zagładę wsi Strużki, barwy narodowe – symbolizujące dążenia niepodległościowe oraz odznaka Jędrusiów. W tle znajduje się las – miejsce nieodłącznie związane z działalnością partyzancką. Ten wyjątkowy mural, którego autorem jest Ariel Kula z Pracowni Malarstwa Artystycznego, już zawsze będzie przypominał o niezwykłej, honorowej i odważnej postawie lokalnych bohaterów.
Podniosłego odsłonięcia i symbolicznego przecięcia wstęgi dokonali: Wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego Marek Strzała, Starosta Powiatu Staszowskiego Józef Żółciak, Wicestarosta Powiatu Staszowskiego Leszek Guzal, Burmistrz Miasta i Gminy Jacek Benedykt Nowak, Burmistrz Miasta i Gminy Osiek Rafał Łysiak, przedstawiciel Stowarzyszenia Wiedza Energia Działanie Anna Nowakowska, przedstawiciel Rady Rodziców Radosław Bobek i przedstawiciel uczniów.
Dalsza część uroczystości została przeniesiona do sali gimnastycznej, gdzie odbyły się „Połanieckie prelekcje historyczne”. Wydarzenie otworzył dyrektor szkoły Stanisław Rogala, który powitał zgromadzonych gości i prelegentów. Następnie głos zabrali przedstawiciele uczniów, którzy podkreślili ogromne znaczenie znajomości dziejów regionu, historii Polski i lokalnych bohaterów, którym zawdzięczamy wolną Ojczyznę.
– Spotykamy się dzisiaj na tej niecodziennej lekcji historii, aby przypomnieć wyjątkowe wydarzenia i wyjątkowych ludzi, aby uczcić pamięć Bohaterów, którzy walczyli i często poświęcali życie w imię wolności naszej Ojczyzny – mówiła Oliwia Wróbel.
Następnie głos zabrał dyrektor szkoły Stanisław Rogala, który przedstawił krótką historię nadania imienia Oddziału Partyzanckiego AK „Jędrusie” Zespołowi Szkół w Połańcu.
– W roku 1999 z inicjatywy dyrektor mgr Grażyny Rusieckiej i Rady Pedagogicznej Zespołu Szkół podjęta została uchwała o nadaniu szkole imienia. Wśród wielu propozycji zwyciężyło odwołanie do tradycji historycznej, co związane było z faktem objęcia przez szkołę patronatu, już od początku istnienia placówki, nad obeliskiem przywódcy „Jędrusiów” – Władysława Jasińskiego. Jednocześnie szkole wręczono sztandar wykonany według projektu córki Jędrusia Pani Anny Gałuszki. Uroczystości związane z nadaniem imienia i wręczeniem sztandaru odbyły się 30 kwietnia 1999 r. – mówił dyrektor Stanisław Rogala.
W refleksyjny i podniosły charakter uroczystości wprowadziło słuchaczy wykonanie przez uczennice szkoły popularnej piosenki z czasów konspiracji w rytmie kujawiaka „Czerwone jabłuszko”, następnie zaprezentowany przez grupę teatralna Maska z Centrum Kultury i Sztuki w Połańcu tekst przysięgi żołnierzy Armii Krajowej oraz wiersz Zbigniewa Kabaty.
Następnie głos zabrał dr Michał Zawisza – przedstawiciel Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach, który przedstawił referat pod tytułem: “Odwet” i oddział partyzancki “Jędrusie”.
Legendarna piosenka Czerwonych Gitar pt. „Biały Krzyż” narodziła się z rodzinnej historii Klenczonów. W 1946 roku ojciec Krzysztofa, jako były żołnierz Armii Krajowej został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. W oczekiwaniu na wyrok uciekł i ukrywał się przez 10 lat pod zmienionym nazwiskiem. Po odwilży politycznej wrócił do Szczytna. Z rozmów ojca z synem powstał utwór „Biały Krzyż”, który wykonała grupa teatralna „Maska”, następnie uczniowie szkoły zaprezentują wiersz Zbigniewa Kabaty „Moja ojczyzna” wraz z układem choreograficznym.
Ciekawostki i mało znane fakty z działalności “Jędrusiów” omówił Paweł Staszczak – historyk i regionalista, przedstawiciel Stowarzyszenia Avito Vivit Honore związany zawodowo z Muzeum Zamkowym w Sandomierzu. Podczas swojego wystąpienia historyk zaprezentował również kilka eksponatów będących elementem uzbrojenia używanego przez Oddział Partyzancki AK „Jędrusie”.
W drugiej części „Połanieckich prelekcji historycznych” tragiczne losy młodzieży w czasie II wojny w aspekcie martyrologii wsi polskiej przedstawiła Małgorzata Dalmata-Konwicka – historyk, artystka, opiekun i założyciel grupy teatralnej „Maska”. Wystąpienie pod tytułem „Dziewczyna o włosach jak len” opowiadające o trudnych losach Marii Teresy Saramak, z domu Stępień urodzonej w Strzegomiu poruszyło wszystkich słuchaczy.
– W dzień Wniebowstąpienia Pańskiego, 3 czerwca 1943 roku, Niemcy otoczyli całą wieś. Ludzie szukali schronienia w różnych miejscach. Jedni chowali się w piecach, drudzy w piwnicach, a jeszcze inni biegli do stodoły całymi rodzinami. Na ten widok Niemcy tylko się uśmiechali – czekali na swoje ofiary… Potem podpalili stodołę, która błyskawicznie stała się jednym wielkim krematorium… Dym unosił się nad Szwagrowem i dziwny zapach… Sołtys naszej wsi – Pan Jan Wawrzkiewicz powiedział, żebym pomogła zorganizować grupę ludzi do pomocy mieszkańcom Strużek. Trzeba było posprzątać pogorzelisko. Wtedy nikt nie był za bardzo świadomy, co się tak naprawdę stało. Wzięliśmy ze sobą widły, grabie, łopaty, wszystko, co się mogło być pomocne w takiej sytuacji. Gdy dotarliśmy na miejsce, nie mogliśmy wydusić z siebie ani słowa… Trupy ludzi, jeden obok drugiego, niektóre trzymały się za ręce… A w domach… Boże! W piecach, w piwnicach trup za trupem z dopalającymi się wnętrznościami… W żaden sposób nie mogliśmy ich stamtąd wyciągnąć. Nie pozostawało nam zrobić nic innego jak wziąć widły i próbować nimi po kawałku wyciągać ofiary… Nie mieliśmy innej możliwości… Nigdy nie zapomnę tego widoku… Tam, w płomieniach zginęła moja koleżanka z mężem. Była w dziewiątym miesiącu ciąży… Sama ich zeswatałam… Mieli przed sobą całe życie… Zginęła też jej mama… – mówiła o wspomnieniach Marii Teresy Saramak, Małgorzata Dalmata-Konwicka.
Następnie partyzancką piosenkę napisaną w 1941 roku pod tytułem „Piosenka o zakopanej broni” wykonała zdolna młodzież z grupy teatralnej „Maska”, następnie laureat konkursu poezji Zbigniewa Kabaty zaprezentował wiersz: „Virtuti militari”.
Jako ostatni swój referat na temat “Pacyfikacji wsi na Kielecczyźnie 1939-1945” wygłosił Paweł Żołądek – przedstawiciel Delegatury IPN w Kielcach – Referat Badań Historycznych.
Podczas wydarzenia rozstrzygnięto konkurs plastyczny “Historia Jędrusiów pędzlem opowiedziana”, który był jednym z punktów projektu „Połanieckie prelekcje historyczne”. Patronat nad konkursem objęła Delegatura IPN w Kielcach, Starosta Staszowski, Burmistrz Miasta i Gminy Połaniec oraz Burmistrz Miasta i Gminy Osiek.
Konkurs plastyczny skierowany był do uczniów szkół podstawowych z klas 4-6, uczniów szkół ponadpodstawowych oraz osób dorosłych. Celem konkursu było upamiętnienie 80. rocznicy Pacyfikacji wsi Strużki oraz działalności Oddziału Partyzanckiego AK „Jędrusie”. Uczestnicy, w ramach konkursu, przygotowali prace plastyczne na temat historii i działalności Oddziału Partyzanckiego AK „Jędrusie” i pacyfikacji wsi Strużki.
Po ogłoszeniu wyników konkursu i wręczeniu nagród zwycięzcom oraz wyróżnionym nastąpiło oficjalne zakończenie wydarzenia.
– Dziękujemy za ciepłe, serdeczne i mądre słowa, mamy nadzieję, że dzisiejsza uroczystość pozostawi trwały ślad w Państwa sercach. Liczymy na to, że z przyjemnością powrócicie Państwo w mury naszej szkoły, a “Połanieckie prelekcje historyczne” wpiszą się na stałe w kalendarz uroczystości naszego miasta – powiedziała na zakończenie Oliwia Wróbel, uczennica prowadząca wydarzenie.
Projekt „Połanieckie prelekcje historyczne” powstał dzięki zaprzyjaźnionemu Stowarzyszeniu Wiedza Energia Działanie, a jego realizację umożliwiła Fundacja PZU. Patronatem został objęty przez delegaturę Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach, Burmistrza Miasta i Gminy Połaniec oraz Burmistrza Miasta i Gminy Osiek, wsparcie merytoryczne zapewniły mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie oraz Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych “AvitoVivitHonore”.
[useyourdrive dir=”135PhC9V6LI0ivktSyDHnA4QuLPKhlMG-” mode=”gallery” viewrole=”administrator|editor|author|contributor|subscriber|guest” downloadrole=”all”]
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł. Twój czas spędzony na Portalu Polaniec.com.pl jest dla nas najlepszym podziękowaniem za naszą pracę. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami, zapraszamy do naszego serwisu ponownie! Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych.