- Kino w Połańcu ma bogatą historię, sięgającą lat 50. XX wieku.
- Początkowo kino mieściło się w Domu Ludowym na tzw. “Zamościu”.
- W latach 70. kino cieszyło się dużym zainteresowaniem mieszkańców.
- W 1988 roku zostało przeniesione do nowej siedziby przy ulicy Czarnieckiego 5.
- Obiekt przeszedł gruntowną modernizację w 2009 roku.
- Kino zmieniło swoją nazwę w 2024 r.
Kino to rodzaj rozrywki, która nigdy nie była i nie jest zarezerwowana tylko i wyłącznie dla wielkich ośrodków miejskich. Również niewielkie miejscowości mogły i mogą się pochwalić własnymi obiektami kinowymi. Dawniej, kina odgrywały kluczową rolę w kontekście społecznym. Miały one znaczący wpływ na edukację, dostarczały rozrywki, wywoływały śmiech i pobudzały do głębszego zastanowienia. W przeszłości służyły również jako skuteczne narzędzie do szerzenia propagandy. Były to miejsca, gdzie ludzie czerpali ważne informacje dotyczące życia codziennego i otaczającego ich świata.
Historia połanieckiego kina sięga lat 50. XX wieku. Cieszyło się dużą popularnością wśród mieszkańców, stanowiąc dostęp do kultury i rozrywki. Do tego czasu mieszkańcy mogli korzystać z usług kina objazdowego, które do końca lat 40. docierało do Połańca. Pierwsze kino “Kościuszko” w Połańcu mieściło się w Domu Ludowym, który znajdował się w starym drewnianym budynku na tzw. “Zamościu”, w pobliżu kościoła św. Marcina. Nazwa nie była przypadkowa. Była hołdem dla bohatera narodowego Tadeusza Kościuszki, jako symbolu walki o wolność i niezależność. Niestety obiekt nie przetrwał próby czasu i został rozebrany, a współcześnie na jego miejscu znajduje się parking.
Sam Dom Ludowy ma również swoją ciekawą historię. Pokrótce należy wspomnieć, że w latach 30. pełnił rolę centrum spotkań stowarzyszeń katolickich, stanowiąc integralną część życia społeczności lokalnej. W czasie II wojny światowej zmienił swoje oblicze, stając się miejscem o znaczeniu strategicznym dla Polskich Żołnierzy walczących we wrześniu 1939 roku. Przez kilka tygodni funkcjonował jako prowizoryczny szpital, w którym udzielano pomocy rannym i chorym bohaterom walk. Niestety, w trudnych i dramatycznych okolicznościach zmarło tam 11 polskich żołnierzy, których pochowano przy ulicy Osieckiej. Przez ok. 2 tygodnie mieszkała w nim również żandarmeria niemiecka. Po zakończeniu działań wojennych obiekt kontynuował swoją działalność kulturalną.
W 1954 r. po raz pierwszy zapłonęło światło na Rynku, otwierając drogę do długo wyczekiwanego przedsięwzięcia umożliwiając dostęp do nowych form rozrywki i informacji, oraz skutecznie przyczyniając się do poprawy warunków życia w mieście. Zapadła decyzja o przekształceniu budynku w kino. Połaniec w końcu mógł otworzyć długo wyczekiwane kino z prawdziwego zdarzenia. Elektryfikacja otworzyła nowe perspektywy dla rozwoju społeczności. Repertuar kinowy w latach 60. składał się głównie z filmów polskich i z krajów bloku wschodniego ale nie tylko.
– “Pamiętam ten budynek kina. W mojej młodości kino w Połańcu było jedyną rozrywką. Mieszkałam w pobliżu na ulicy Staszowskiej. Pamiętam Panią Halinę Góralową sprzedającą bilety i Pana Mateusza Łowickiego, operatora. W gablocie na budynku podane były tytuły filmów i daty wyświetlania” – wspomina pani Emilia.
W 1963 r. kino “Kościuszko” zostało wyremontowane i zmodernizowane zapewniając lepsze warunki dla publiczności. W “Kronice Gminy Połaniec” zapisano, że “Budynek, w którym mieści się kino “Kościuszko” wyremontowano, salę widowiskową urządzono amfiteatralnie oraz zwiększono ilość seansów. Obecnie kino jest czynne przez 6 dni tygodnia” (20 maja 1963 r.). Otoczone nową aurą i wyposażone w nowoczesną na tamten czas infrastrukturę, kino stało się ważnym centrum życia kulturalnego Połańca. Po wejściu do kina po prawej stronie znajdowała się operatornia, po lewej biuro do sprzedaży biletów. Mimo tego, że sala kinowa mieściła około 100 miejsc siedzących, często zdarzało się, że publiczność musiała stać podczas projekcji filmów, co świadczyło o popularności kina i zapotrzebowaniu na miejsca. Taśmy filmowe, tzw. rolki otrzymywano drogą pocztową. Kopia danego filmu miała wyznaczoną „marszrutę” i tak po jej wykorzystaniu taśma została przekazywana do następnego kina.
– “Najlepsze miejsce /w loży/ na piecyku było koło pieca kaflowego na górze. Ławki z Kina “Kościuszko” znajdują się dziś w Kapliczce w Niedziałkach. Pod koniec funkcjonowania kino prowadził pan Fik” – przeczytamy na Facebooku prowadzonym przez Towarzystwo Kościuszkowskiego w Połańcu.
W latach 70. kino “Kościuszko” cieszyło się sporym zainteresowaniem. Kino czynne było 4 razy w tygodniu: we wtorki, czwartki, piatki i niedziele oraz podczas świąt. Już na pół godziny przed seansem na sali znajdowało się sporo ludzi. Wyjątkowy klimat kina tworzył duży ekran z białego płótna rozciągający się na całą ścianę oraz charakterystyczne, ciemnobrązowe krzesła, które nadawały sali kinowej swoisty urok. Najliczniej przychodziła do kina młodzież szkolna i pracująca, pracownicy miejscowych instytucji, rzadziej rolnicy. Widzowie z radością przychodzili na seanse filmowe, gotowi nawet na stanie podczas projekcji. Często zdarzało się, że sala była zapełniona. W przypadku dużej liczby widzów otwierano dodatkowe drzwi przy ekranie na bocznej ścianie, co umożliwiało ludziom wygodniejsze opuszczenie sali po zakończeniu seansu. Pomimo ograniczonych środków i zasobów, kino starało się dostarczać mieszkańcom rozrywkę na miarę swoich możliwości, stanowiąc istotny element życia kulturalnego miasta.
W latach 80. jednak sytuacja kina diametralnie się pogorszyła, nie pozostawiając nawet nadziei na przeprowadzenie koniecznych remontów. Stan budynku, uniemożliwiał normalną eksploatację. Brak zainteresowania projekcją filmów zwłaszcza z uwagi pojawienia się na szeroką skalę kolorowych telewizorów, a także środków sprawił, że kino popadło w fatalny stan techniczny, który uniemożliwiał jego dalsze funkcjonowanie. Wyraźny spadek liczby widzów, wysokie koszta eksploatacyjne, a także wymagający natychmiastowego generalnego remontu budynek doprowadziły do tego, że obiekt został zamknięty przez strażaków kończąc tym samym pewien etap kulturalnej historii miasta. Mimo wszystko pojawiły się pewne nadzieje na poprawę sytuacji kina w związku z planowaną budową domu socjalnego, w którym miała znaleźć się sala widowiskowo-kinowa przeznaczona dla 240 osób. Ten ambitny projekt wzbudził nadzieję na odrodzenie kina “Kościuszko” i przywrócenie ważnego miejsca kultury w społeczności Połańca.
Rok 1988 zapisał się w historii miasta jako nowy etap rozwoju kulturalnego. Dzięki oddaniu do użytku Centrum Kultury i Sztuki w Połańcu w dniu 9 września kino zostało przeniesione do nowej siedziby przy ulicy Czarnieckiego 5, otrzymując nową nazwę – “Pegaz”. Nazwa kina była inspiracją z mitologii greckiej, gdzie Pegaz, kojarzony z białym, skrzydlatym koniem, był symbolem poezji, muzyki i sztuki. W mitologii Pegaz jest także kojarzony z siłą, szybkością i elegancją, co miało nawiązywać do dynamicznej natury kina jako formy sztuki i rozrywki. Obiekt ten charakteryzowała duża sala kinowa, w której regularnie odbywały się projekcje filmów kilkakrotnie w tygodniu. Dzięki nowoczesnej, jak na tamte czasy, aparaturze do wyświetlania, jakość prezentowanych produkcji filmowych była na wysokim poziomie, przyciągając miłośników kina z całego powiatu. Kino zatrudniało pracownika zajmującego się obsługą urządzeń, bileterkę i sprzątaczkę. Taśmy filmowe udostępniała Okręgowa Instytucja Rozpowszechniania Filmów w Rzeszowie. Nieomal połowę dochodów ze sprzedaży biletów odprowadzane były do kasy rzeszowskiego OiRF w zamian za filmy.
W roku 2009 dzięki uzyskaniu dofinansowania z funduszy europejskich przez Gminę Połaniec, kino “Pegaz” przeszło gruntowną modernizację w znacznym stopniu podnosząc standard jego funkcjonowania. W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 – 2013 Gmina Połaniec otrzymała dotację w wysokości 1 995 742,45 zł przy udziale środków własnych 4 686 461,78 zł. Zakupiono nowoczesne wyposażenie kinowe wraz z nagłośnieniem i oświetleniem, które umożliwiło poprawę jakości projekcji filmowych oraz lepsze doświadczenie widzów. Przeprowadzono także przebudowę sceny oraz pomieszczeń technicznych. Zmiana nazwy kina na “Impresja” była symbolicznym gestem, który miał według pomysłodawców podkreślić nowy rozdział w historii tego miejsca. Nazwa ta miała nawiązywać do kreatywności, sztuki oraz inspiracji, które miały być przekazywane poprzez prezentowane filmy i wydarzenia kulturalne.
W 2012 r. do kina został zakupiony zestaw do projekcji kinowej 3D. Kupno projektora cyfrowego umożliwiło dofinansowanie, które Gmina Połaniec otrzymała z Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013” za pośrednictwem Lokalnej Grupy Rybackiej „Świętokrzyski Karp”. Gmina Połaniec uzyskała 85% dofinansowanie na ten cel. Projekt wyniósł ok. 450 tysięcy złotych.
W 2024 r. budynek Centrum Kultury i Sztuki w Połańcu, w którym znajduje się kino został rozbudowany.
– “Fajne kameralne kino. W środku czysto i wygodnie. Dźwięk na wysokim poziomie. Do obrazu też nie można się przyczepić, no może ekran mógłby być trochę większy. Obsługa bardzo miła. Ceny biletów atrakcyjne. Oczywiście można się przyczepić do tego, że nie wszystkie filmy są emitowane w datę premiery, ale to też ma swoje plusy. Wokół jest też dużo parkingów, więc można zaparkować prawie przy samych drzwiach. Brawo Połaniec” – ocenił Pan Przemek.
W sali kinowej aktualnie znajduje się 255 miejsc do siedzenia, z czego 48 miejsc umiejscowionych jest na balkonie. Wyposażenie techniczne sali stanowi projektor cyfrowy BARCO DP4K-23b oraz projektor analogowy PROCESOR CP 650, system dźwięku Dolby Digital z dodatkowym procesorem “SURROUND-EX”, który zapewnia dodatkowy efekt dźwięku przestrzennego. Repertuar kina obejmuje filmy 3D i 2D adresowane do różnorodnej publiczności, włączając w to premiery filmowe. Sala kinowa jest również wykorzystywana do pokazów specjalnych, koncertów muzycznych, spektaklów teatralnych oraz przeglądów filmowych.
W dniu 28 maja 2024 r. Rada Miejska w Połańcu podjęła Uchwałę w sprawie zmiany statutu Centrum Kultury i Sztuki w Połańcu. W uzasadnieniu do uchwały można przeczytać, że w związku ze zwiększeniem i poszerzeniem oferty zakresu działania oraz ze zmianą obowiązujących przepisów prawa zachodzi konieczność aktualizacji i uporządkowania zapisów Statutu CKiSz. Czytając uchwałę jedną z zauważalnych zmian jest ta, która znajduje się w § 5 w ust. 2: “Centrum Kultury i Sztuki w Połańcu prowadzi działalność kulturalną, w skład którego wchodzą: […] 2. Kino “Pegaz”.
20 czerwca 2024 r. Kino w Połańcu oficjalnie potwierdziło zmianę nazwy. Kultowy obiekt – Kino “Pegaz” Połaniec – powrócił tym samym do swoich korzeni, zmieniając nazwę na bardziej tradycyjną.
Dzięki staraniom i zaangażowaniu społeczności miasta na przestrzeni lat w proces powstania pierwszego kina “Kościuszko” oraz jego następcy kina “Pegaz” / “Impresji”, Połaniec mógł i może cieszyć się z nowych możliwości i udogodnień, które niewątpliwie przyczyniły się do wzmocnienia więzi społecznych oraz umocnienia kulturowej tożsamości miasta.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.
Bądź na bieżąco! Obserwuj nas na Facebooku.
* * *
Zapraszamy do udziału w ankiecie. Czy decyzja o zmianie nazwy kina z “Impresja” na “Pegaz” to dobry wybór?
Kolejny raz zaskakujecie ciekawym artykułem historycznym. Super się czyta informacje, które nas w pewien sposób dotykały. Zastanawiające jest tylko, dlaczego taka sprawa jak zmiana nazwy kina nie jest konsultowana z mieszkańcami? Dzięki Wam wiemy, że do tego doszło. Sam czekam z niecierpliwością na kolejny artykuł.
Dziękuje za miłe słowo. Pozdrawiam serdecznie.