
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2025 Rokiem Milenium Koronacji Dwóch Pierwszych Królów Polski w Gnieźnie. Okrągła rocznica ma przypomnieć o doniosłym wydarzeniu w dziejach naszego kraju – koronacji Bolesława Chrobrego (967-1025) i Mieszka II Lamberta (1025-1034) w Archikatedrze Gnieźnieńskiej.
– „Upamiętnienie wstąpienia na tron Bolesława Chrobrego oraz Mieszka II Lamberta jest wspomnieniem wszystkich tych, którzy skupieni wokół idei rodzącego się państwa polskiego, poświęcali czas, energię, a niekiedy i życie, byśmy dziś byli częścią dumnego grona krajów Europy z wielowiekową tradycją państwowości. Pielęgnowanie pamięci o początkach polskiej państwowości jest naszym obowiązkiem. To również świadectwo roli, jaką Polska odgrywała na świecie przez minione tysiąclecia” – podkreślono w uchwale. Koronacja Bolesława Chrobrego w 1025 roku była symbolicznym momentem, który ugruntował pozycję Polski na arenie międzynarodowej. Był to jasny sygnał dla ówczesnej Europy, że młode państwo polskie jest niepodległe i suwerenne. Z księstwa Polska przeistoczyła się w królestwo, rozpoczynając tym samym nowy rozdział w swojej historii.

Bolesław Chrobry, syn Mieszka I i Dobrawy, był władcą ambitnym i zaradnym. Jego panowanie to okres intensywnego rozwoju terytorialnego i politycznego Polski. Z kolei Mieszko II Lambert, syn Chrobrego, kontynuował dzieło ojca, choć jego panowanie było naznaczone walkami o władzę i trudnościami wewnętrznymi. Koronacja Bolesława Chrobrego na pierwszego króla Polski odbyła się w Gnieźnie 18 kwietnia 1025 roku. Tuż po śmierci ojca Mieszko II został koronowany na króla Polski 25 grudnia 1025 r. przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Hipolita w katedrze gnieźnieńskiej. Kluczowym wydarzeniem, które umożliwiło koronacje w 1025 roku, był chrzest Polski przyjęty przez Mieszka I w 966 roku. Ten akt zapoczątkował proces chrystianizacji kraju i wprowadził Polskę w krąg cywilizacji zachodnioeuropejskiej. Męczeńska śmierć św. Wojciecha w 997 roku i pielgrzymka Ottona III do jego grobu w Gnieźnie w 1000 roku to kolejne kamienie milowe na drodze do koronacji. Zjazd Gnieźnieński umocnił pozycję Polski i przyczynił się do powstania pierwszej polskiej archidiecezji.
Czy Bolesław Chrobry i jego syn Mieszko II Lambert mieli jakieś związki z Połańcem?

Istnieje hipoteza, według której Bolesław Chrobry mógł być fundatorem kaplicy w Połańcu. Ksiądz Jan Wiśniewski (1876-1943) w publikacji “Dekanat Sandomierski. Radom 1915” uważa, że fundatorem kaplicy był właśnie Bolesław Chrobry: “Najdawniejszym kościołem w Połańcu, zapewne sięgającym początków Chrześcijaństwa w naszym kraju był kościół św. Katarzyny Panny Męczenniczki na górze nad Wisłą istniejący, w tym miejscu, gdzie się dziś znajdują ruiny kapliczki św. Mikołaja Biskupa. Jest przypuszczenie, że fundatorem tego kościoła był około 1000 r. król Bolesław Chrobry“. Niestety nie dysponujemy żadnymi danymi źródłowymi, które mogłyby to jednoznacznie potwierdzić. Data ta zbiega się z okresem intensywnej chrystianizacji państwa polskiego, w której Chrobry brał czynny udział. Fundacje kościelne odgrywały ważną rolę w procesie chrystianizacji i umacniania władzy królewskiej w Polsce. Kościoły i klasztory stawały się ośrodkami religijnymi, kulturalnymi i edukacyjnymi, przyczyniając się do rozwoju życia społecznego i gospodarczego. Wspieranie Kościoła przez władców, takich jak Bolesław Chrobry, miało również znaczenie polityczne, umacniając pozycję monarchy i legitymizując jego władzę. W tym kontekście fundacja kościoła w Połańcu, gdyby rzeczywiście była dziełem Chrobrego, świadczyłaby o jego zainteresowaniu tym regionem i jego znaczeniu dla młodego państwa polskiego.

W źródłach historycznych brak również jednoznacznych dowodów na jego obecność w Połańcu. Istnieją jednak pewne poszlaki, które mogą sugerować, że Chrobry interesował się tym regionem. W okresie panowania Bolesława Chrobrego Małopolska, w której leżał Połaniec, odgrywała ważną rolę w systemie obronnym młodego państwa polskiego. Grody, takie jak połaniecki, strzegły granic i ważnych szlaków komunikacyjnych. Bolesław Chrobry, dążąc do wzmocnienia władzy centralnej i rozwoju gospodarczego państwa, prowadził aktywną politykę budowy i rozbudowy grodów. Grody stawały się centrami administracyjnymi i gospodarczymi, skupiającymi wokół siebie ludność i rzemieślników. Możliwe więc, że Chrobry, dbając o bezpieczeństwo i rozwój swojego państwa, wizytował przejazdem Połaniec i nadzorował rozbudowę jego fortyfikacji. Niestety, brak na to bezpośrednich dowodów w dostępnych materiałach.

Polityka Bolesława Chrobrego, ukierunkowana na wzmocnienie władzy centralnej i rozwój gospodarczy, miała z pewnością wpływ na rozwój Małopolski, a co za tym idzie, pośrednio również na Połaniec. Chrobry dbał o rozwój sieci grodów, które stanowiły centra administracyjne i gospodarcze. Wspieranie chrystianizacji jak wcześniej wspominałem przyczyniło się do rozwoju kultury i oświaty. Rozwój Małopolski w czasach Chrobrego był również wspierany przez królową Rychezę, żonę Mieszka II Lamberta i matkę Kazimierza Odnowiciela, która działała na rzecz rozwoju klasztorów benedyktyńskich. Można więc przypuszczać, że Połaniec, jako ważny punkt na mapie Małopolski, odczuł pozytywne skutki polityki Chrobrego, choć trudno to jednoznacznie udowodnić. Być może dalsze badania historyczne pozwolą w przyszłości odkryć więcej informacji na temat ewentualnych związków Chrobrego z Połańcem i rzucić nowe światło na dzieje naszego miasta.

A czy Mieszko II Lambert, kojarzony głównie z Krakowem i Gnieznem, mógł mieć jakiekolwiek związki z Połańcem, miastem położonym nad Wisłą w południowo-wschodniej Polsce? Pomimo gruntownego przeglądu źródeł historycznych, nie udało się odkryć bezpośrednich powiązań między Mieszkiem II Lambertem a Połańcem. Nie ma wzmianek o tym, by władca ten kiedykolwiek odwiedził miasto lub podejmował działania związane z tym obszarem. W XI wieku, czyli w okresie panowania Mieszka II, Połaniec był niewielkim grodem. Możliwe, że władca po prostu nie miał okazji ani powodu, by interesować się tym miejscem. Warto jednak zauważyć, że Połaniec leżał na terenie Małopolski, która wchodziła w skład państwa Mieszka II. Władca, jako król Polski, sprawował władzę zwierzchnią nad tym obszarem. Można więc przypuszczać, że losy Połańca, choćby pośrednio, były związane z polityką Mieszka II. Na przykład, jego dążenie do wzmocnienia władzy królewskiej lub konflikty z sąsiednimi krajami mogły mieć wpływ na rozwój osadnictwa i gospodarki w regionie, w tym w Połańcu. Podobnie jak w przypadku Bolesława Chrobrego, być może kiedyś uda się odkryć nieznane dotąd dokumenty lub ślady, które rzucą nowe światło na tę kwestię. Mam taką nadzieję.
Upamiętnienie wstąpienia na tron Bolesława Chrobrego i Mieszka II Lamberta to hołd dla wszystkich, którzy przyczynili się do budowy polskiej państwowości. To również przypomnienie o trwałym dziedzictwie pierwszych królów, które kształtuje naszą tożsamość do dziś. W 2025 roku w całej Polsce odbędą się liczne wydarzenia upamiętniające to ważne wydarzenie. Będą to m.in. wystawy, konferencje, koncerty i inscenizacje historyczne. Główne uroczystości zaplanowano w Gnieźnie, miejscu koronacji pierwszych królów. Rok Milenium Koronacji będzie okazją, aby poznać historię Polski, zrozumieć znaczenie koronacji dla naszej państwowości i uczcić pamięć tych, którzy tworzyli nasze państwo.
Dziękujemy za przeczytanie artykułu. Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się z nami, pisząc maila na adres: ✉️ redakcja@polaniec.com.pl