Instytucja poczty od wieków pełniła fundamentalną rolę w życiu społeczeństw, umożliwiając wymianę korespondencji oraz dokumentując i odzwierciedlając dzieje społeczności lokalnych. Pocztowe placówki stanowiły żywe arterie komunikacyjne, spajając jednostki i wspólnoty pomimo dzielących je odległości. Ich działalność i zachowane dokumenty często rzucają światło na szersze trendy społeczne, przemiany gospodarcze oraz wydarzenia polityczne, które kształtowały lokalne środowiska. W czasach przed powszechnym dostępem do internetu poczta była kluczowa dla rozpowszechniania informacji, ułatwiania handlu i utrzymywania więzi społecznych. W dzisiejszym spotkaniu z historią Połańca chciałbym zainteresować czytelników ciekawym dokumentem – Kroniką Telekomunikacji Polskiej w Połańcu, prowadzoną w latach 1944-1972, którą mogą Państwo przeczytać poniżej zarówno w wersji cyfrowej (przepisanej), jak i w formie skanów oryginału (plik PDF). Mimo że kronika jest zwięzła, jej skrupulatne zapisy dotyczące personelu, dochodów, a nawet braków w wyposażeniu, pokazują znaczenie tej instytucji w połanieckiej społeczności. A zauważalna dbałość o detale czyni ją cennym źródłem wiedzy o historii naszego miasta w powojennym okresie.
Dzięki zapisom Kroniki Gminy Połaniec wiemy, że w 1934 r. w Połańcu, w siedzibie Zarządu Gminnego znajdowała się agencja pocztowo-telegraficzna. Po ataku Niemiec na Polskę 1 września 1939 r., wojska niemieckie szybko posuwały się w głąb kraju od zachodu, północy i południa. Ewakuacja połanieckiej poczty w nocy z 4 na 5 września 1939 r. na wschód była próbą uniknięcia zajęcia przez siły wroga oraz próbą zabezpieczenia zasobów i personelu. Agencja pocztowo-telekomunikacyjna w Połańcu wznowiła swoją działalność w 1 października 1944 roku, wkrótce po wyzwoleniu części województwa kieleckiego spod niemieckiej okupacji. Obowiązki kierownika agencji powierzono wówczas panu Dorosiewiczowi, który pełnił tę funkcję jeszcze za czasów okupacji i został ponownie powołany na to stanowisko przez Gminną Radę Narodową w Połańcu.
W małych miastach Polski, zwłaszcza w burzliwym okresie po II wojnie światowej, placówki pocztowe odgrywały szczególną rolę. W obliczu zniszczeń i potrzeby odbudowy infrastruktury społecznej i administracyjnej, takie miejsca stawały się często wielofunkcyjnymi centrami usługowymi. Nie ograniczały się jedynie do obsługi przesyłek, ale także pełniły rolę punktów finansowych, umożliwiając przekazy pieniężne, co widać wyraźnie w kronice pocztowej poprzez wzmianki o wzroście “obrotu przekazowego” już w 1945 roku. W czasach, gdy inne instytucje finansowe mogły być mniej dostępne lub wciąż w fazie organizacji, poczta stawała się głównym elementem lokalnej gospodarki, ułatwiając przepływ środków finansowych między ludźmi.
Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie historii agencji pocztowo-telekomunikacyjnej w Połańcu w latach 1944-1972. Przyjrzymy się roli instytucji w lokalnej społeczności, jej rozwojowi w zakresie świadczonych usług i infrastruktury, a także jej powiązaniom z szerszymi trendami w historii polskiej poczty i telekomunikacji. Życzę miłej lektury.
* * *
Kronika agencji pocztowo-telekomunikacyjnej w Połańcu
założona dnia 28.XII.1944 r.
Rok 1944
Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej części województwa kieleckiego przez połączone armie wojsk polsko-radzieckich i utworzenie w dniu 2.VIII.1944 r. na Wiśle przyczółka mostowego, obowiązki kierownika agencji w Połańcu pełnił w tym czasie ob. Dorosiewicz pozostały po okupancie a powołany ponownie na to stanowisko przez Gminną Radę Narodową w Połańcu. W dniu 1.X.1944 r. uruchomiono ponownie agencję dla zwykłych przesyłek i gazet, które otrzymywano pocztą lotniczą z Lublina poprzez Rytwiany. Do Połańca sprowadzano pocztę trzy raz w tygodniu – pieszo. W tym czasie placówka była deficytowa. Brak było inwentarza i wielu innych rzeczy do normalnego urzędowania koniecznych, a przede wszystkim brak było pieca ogrzewanego. Kierownik pracował w lokalu nieogrzewanym, przez co postradał zdrowie. W dniu 16.X.1944 r. Dyrekcja Poczty i Telegrafów w Lublinie, na stanowisko kierownika agencji powołała B. Okulskiego b. kierownika z czasów przedwrześniowych, ostatnio będącego na równorzędnym stanowisku na Wołyniu. Ob. Dorosiewicz nie chciał początkowo ustąpić z zajmowanego stanowiska, jednak pod naciskiem władz pocztowych – ustąpił i w dniu 28.XII.1944 r. oddał urzędowanie ob. B. Okulskiemu, który doprowadził lokal urzędu do stanu używalności, po uprzednim usunięciu najrozmaitszych rupieci oraz ewakuowanej ludności. Personel składał się z kierownika agencji i posłańca. Rachunków pocztowych ob. Dorosiewicz na okres od 1.X.1944 r. do 28.XII. 1944 r. nie prowadził.
Rok 1945
Po przesunięciu się w styczniu 1945 r. działań wojennych w kierunku na Zachód i uwolnieniu ziemi od okupanta tutejsza agencja zaczęła się szybciej rozwijać. Wzmaga się obrót przesyłek zwykłych i poleconych. Wybitnie rozwija się obrót przekazowy. Obsada personalna wynosiła dwie siły, z tego jedna siła umysłowa, druga fizyczna. Lustracja odbyła się dnia 19.IX.1945 r. dokonana przez Naczelnika Obwodowego Urzędu w Sandomierzu. Jednak i w tym roku kierownik agencji miał wiele braków, z których na czoło wysunęły się dwa, a to brak w dalszym ciągu pieca ogrzewanego, brak druków właściwych i materiałów piśmiennych. Potrzebne druki sporządzano na makulaturze, co zajmowało bardzo dużo czasu. Ogólny dochód w 1945 r. wyniósł 29 700 zł (rozchód 9 600 zł, zysk 20 100 zł).
Rok 1946
Rok 1946 jest unormalizowany. Urzędowanie odbywa się od 8-12 i od 15-18 godz. Placówka rozwija się, przynosi znaczne dochody. Przesyłki zwykłe i polecone oraz obroty czekowe i przekazowe dochodzą do punktu kulminacyjnego. Czynny bez przerwy telefon oddał wielkie usługi podczas uroczystości kościuszkowskich i referendum, jakie odbyły się w Połańcu – pierwsza 12 maja, druga przy końcu czerwca br. Pracowników było dwóch. Jeden umysłowy i jeden fizyczny. Pocztę dowożono ze Staszowa, trzy razy furmanką, a cztery razy pieszo drogą szarwarku. W dniu 23.IX.1946 r. dokonał lustracji tutejszej agencji Naczelnik Obwodowego Urzędu w Sandomierzu. Ogólny dochód wyniósł 216 121 zł (rozchód 72 247 zł, zysk 143 874 zł).
Rok 1947
Od stycznia 1947 roku wymiana ładunku pocztowego odbywała się z ambulansu pocztowego na trasie Staszów – Rataje. Stacja wąskotorowa Sieragi, jako punkt wymiany. Dowóz odbywał się trzy raz furmanką, cztery razy pieszo. Obrót listów zwykłych i poleconych, jak również obroty przekazowy i czekowy wybitnie zwiększają się, a zwłaszcza w przesyłce paczek nadanych krajowych i nadesłanych zagranicznych. W lutym 1947 r. wskutek olbrzymich zasp śnieżnych komunikacja kolejki wąskotorowej została przerwana i dowóz poczty do Połańca odbywał się drogą kołową ze Staszowa. Z uwagi na rozrost agencji powiększono personel o jednego pracownika fizycznego. Lustracji dokonał Naczelnik Obwodowego Urzędu w Sandomierzu w dniu 18.VI.1947 r. Ogólny dochód w 1947 r. 505 875 zł (rozchód 276 288 zł, 226 587 zł).
Rok 1948
Rok 1948 jest rokiem przełomowym dla tutejszej agencji. Przesyłki listów zwykłych i poleconych, jak również obroty przekazowy i czekowy zwiększają się. Dla ułatwienia ludności wiejskiej dogodnego korzystania z poczty i z uwagi na rozszerzenie się czytelnictwa zaangażowano listonosza wiejskiego z dniem 1.IV.1948 r., który obsługuje gromady trzy razy w tygodniu. Do jego obowiązków należy doręczenie pism, przekazów pocztowych i czeków P.K.O. do sumy 2000 zł oraz paczek do 1 kg, jak również przyjmowanie przesyłek poleconych, sprzedaż znaczków pocztowych i płatnych druków. Z dniem 1.V.1948 r. przeklasyfikowano agencję z drugiego do pierwszego stopnia. Obecna obsada personalna agencji wynosi jeden pracownik umysłowy i 3 fizycznych. Lustracji dokonał Naczelnik Obwodowego Urzędu w Sandomierzu w dniu 23.VI. 1948 roku. Ogólny dochód w 1948 r. wyniósł 999 433 zł (rozchód 455 342 zł, zysk 544 091 zł).
Rok 1949
Brak zapisów.
Rok 1950
Brak zapisów.
Rok 1951
Od 1.I.1951 r. prace wykonywała Olsińska Maria jako Naczelnik Urzędu. Urząd przyjęłam od siły zastępczej Gajówny Danuty w stanie zabałaganionym, gdzie doprowadzono każdą czynność na swoje miejsce pracy. W tym czasie nasilenie ruchu było w wysokim stopniu, zwiększała się prasa zjednywaniu wzięli udział Naczelnik Urzędu i 4 listonoszy. Lustracji dokonał Inspektor Kontroli Wewnętrznej Szyszkowski Edward w dniu 9.XII. 1951 r.
Rok 1952
Rok 1952 dla tutejszej placówki był niepomyślny. Do dnia października 52 r. odprawa poczty odbywała się z ambulansu 245 Staszów – Jędrzejów. W miesiącu październiku 52 wskutek poszerzania torów wymiana ładunku odbywała się pojazdem zaprzęgowym na trasie Staszów – Rytwiany – Połaniec – Łubnice – Staszów przez wyznaczonego pracownika z Urzędu Pocztowego Staszów. W tym to czasie odbył się napad na ładunek pocztowy, w którym znajdowała się gotówka w kwocie 19 800 zł na trasie Łubnice – Staszów, która została zrabowana przez wrogów klasowych.
Rok 1953
Zaczątek roku 1953 zaczął się formą niepomyślności wskutek powodzi, która wydarzyła się 31.I.1954 r. gdzie zalała nieomal cały obszar doręczeń i rozerwała torty kolejowe gdzie został wstrzymany ruch pocztowy w tutejszej placówce. Po upływie przerwy tygodniowej ruch pocztowy odbywał się normalnie. W miesiącu listopadzie 1953 r. Naczelnik Urzędu zgodnie z zarządzeniem otrzymał urlop wypoczynkowy, a obowiązek w tym czasie pełnił delegowany pracownik z Upt. Staszów ob. Stępień Wiktor, który przez swe zaniedbanie służbowe nie zamówił konwoju ochronnego, ładunek pocztowy przeznaczony z Jędrzejowa do Połańca został obrabowany z gotówki 50 000 zł przez nieznanych nieuczciwych sprawców. Sprawdzono 5.XI.1965 r. Powiatowy Inspektor Ruchu Jan Górski.
Rok 1954
Rok 1954 rozpoczął się że […] z dniem 1.I.54 r. zwolniono jednego z pracowników fizycznych. W tym roku został przeniesiony urząd do budynku gromadzkiej Rady Narodowej. Jesienią zelektryfikowano Połaniec i założono radiowęzeł w tym urzędzie, który został obsługiwany przez pracowników. Dzięki Polsce Ludowej Połaniec skorzystał z elektryfikacji kraju i radiofonizacji przez wytężoną pracę pracowników łączności. W dwóch miesiącach listopad i grudzień zradiofonizowano 250 budynków – gdzie ludność zaczęła prowadzić życie kulturalniejsze. Lustrację urzędu przeprowadził Powiatowy Inspektor Ruchu Jan Górski.
Materiał powiązany
Rok 1955
W roku 1955 została nowo otwarta placówka Ruszcza. Jeden rejon i doręczycielem Nowakowskim Leonem i drugim pracownikiem na stanowisku Naczelnika przekazano tamtej placówce. Na miejsce ubytku siły fizycznej przyjęto nowego doręczyciela poczty, który pełnił powierzoną prace do końca miesiąca października, który tragicznie zmarł. I znów urząd odczuwał brak siły fizycznej z porozumieniem PZS Staszów przeniesiono z placówki Ruszcza do Połańca jednego pracownika fizycznego. Lustrację urzędu przeprowadził Powiatowy Inspektor Ruchu Tadeusz Zdyb i inspektor WZS Kielce Kusior Antoni.
Rok 1956
Szczególne zmiany w 1956 r. w tutejszej placówce nie zaistniały. Skład osobowy został powiększony o jednego pracownika umysłowego. Skład osobowy wynosił dwóch pracowników umysłowych i trzech fizycznych. Zwiększyły się usługi pocztowe przez nadawanie listów zwykłych i poleconych, jak również obroty przekazowe i czekowe, wybitnie zwiększają się, a zwłaszcza w przesyłce paczek nadanych i nadesłanych z zagranicy. W roku 1956 centrala telefoniczna posiadała dziewięć numerów. Lustrację urzędu przeprowadził Pasternak Jan i Inspektor WZS Kielce Kosior Antoni.
Rok 1957
W roku 1957 został przeniesiony urząd do budynku M.O. w Połańcu, gdyż w tym budynku został przeprowadzony generalny remont. W miesiącu lipcu po wykonanym remoncie znów przeprowadzono się do tegoż budynku, co spowodowało trudności w pracy, bo przez kilka tygodni urząd był podzielny na dwa urzędy. Centrala telefoniczna znajdowała się w budynku M.O. a dział nadawczo-oddawczy w nowo wyremontowanym budynku. Dzięki energicznej postawie ob. Naczelnika Janika Stanisława trudności zostały pokonane. Lustrację urzędu przeprowadził z WZS inspektor Z. Domagalski.
Rok 1958
W roku 1958 zaistniały następujące zmiany, a to w składzie osobowym. W związku z podwyższeniem rent został przeniesiony w stan spoczynku pracownik umysłowy Okulski Bolesław. Na miejsce tegoż pracownika został przyjęty Pławski Edward. I znów urząd odczuwał brak pracownika fizycznego, na miejsce Pławskiego Edwarda przyjęto przeniesionego pracownika z Upt. Ruszcza Nowakowskiego Leona. Została rozbudowana centrala telefoniczna, która do końca tego roku liczyła 15 abonentów telefonicznych. Od roku 1954 przybyło 200 abonentów radiofonii przewodowej co stanowi łączną ilość sztuk 450. Ogólny rozchód w 1958 r. wyniósł 133 599 zł. Ogólny rozchód w 1958 r. wyniósł 60 028 zł. Ogólny zysk w 1958 r. wyniósł 73 571 zł. Lustrację urzędu dokonał Naczelnik Obw. Upt. Janik Stanisław w dniu 21.III.1958 r.
Rok 1959
Rok 1959 jest rokiem przełomowym dla tutejszego urzędu. Zwiększa się obrót przesyłek listowych zwykłych, jak i poleconych. Równocześnie ze wzrostem w/w usług zwiększył się obrót przekazowy i czekowy, a zwłaszcza w przesyłce paczek nadanych. Z dniem 1 października 1959 r. przeklasyfikowano urząd z piątej klasy do klasy czwartej. Obecna obsada personalna urzędu wynosi dwóch pracowników umysłowych, trzech fizycznych. Lustracji dokonał Naczelnik Obwodowego Urzędu Pocztowo-Telekomunikacyjnego Staszów Janik Stanisław w dniu 23.VI.1959 r. Ogólny dochód w 1959 r. wyniósł 141 570. Ogólny rozchód w 1959 r. wyniósł 82 249,68. Ogólny zysk w 1959 r. wyniósł 59 320,32.
Rok 1960
Rok ten był rokiem bardzo ciężkim z powodów wielkich opadów atmosferycznych tak ucierpiało rolnictwo, jak również i służba doręczeń. Na największe trudności napotykały służba doręczeń, gdzie duże błota na drogach i oblane rejony wodą spowodowały trudności w obsługiwaniu – systematycznie doręczanie korespondencji. Łączność telefoniczna ucierpiała z powodu wyładowań atmosferycznych, gdzie centrala została spalona, na miejsce spalonej założono pomocniczy aparat telefoniczny. Centrala została rozbudowana z 20 numerów do 30 i zainstalowano transformator, gdzie obsługa centrali odczuła wielkie dobrodziejstwo, co przyczyniło się do szybszego wywoływania abonentów. W Upt. Połaniec ważniejszych wydarzeń nie było. Stan pracowników wg. składu osobowego pięć. Pierwszym ważnym wydarzeniem w resorcie łączności było wypłacenie trzynastej pensji w dniu 18 października 1960 r.
Rok 1961
Rok ten miał szczególne znaczenie w nasileniu ruchu pocztowego jak i telefonicznego. Obrót listów zwykłych – poleconych wybitnie się zwiększył, a zwłaszcza zwiększyła się ilość abonentów telefonicznych. Stan pracowników wg. składu osobowego, taki sam, jak w roku ubiegłym.
Rok 1962
Placówka Połaniec została przeklasyfikowana do IV RP urzędu, dzięki jej osiągnięciom. W dalszym ciągu tak, jak w roku ubiegłym i w tym roku zwiększyły się wszystkie usługi pocztowe. Sprzedaż znaczków, przyjęcie paczek zwykłych i wartościowych. Szczególnie zwiększyło się czytelnictwo prasy. Przewóz poczty odbywał się zaprzęgiem konnym – wymiana ładunku odbywała się ze stacją kolejową Sieragi przez prywatnego przedsiębiorcę. Placówka nie notowała strat lecz zyski.
Rok 1963
W roku 1963 szczególnie dla Upt. Połaniec zaznaczył się tym, że skasowano przewóz poczty zaprzęgiem konnym z powodu zbudowania drogi asfaltowej Staszów – Połaniec. Droga ta dała duże korzyści dla ludności Połańca, jak i dla urzędu. Ładunek pocztowy został przewożony przez pojazdy mechaniczne (PTLŁ). Skład osobowy bez zmian. Lustrację placówki przeprowadził kontroler z Upt. Staszów Zugaj Józef.
Rok 1964
Droga częściowo bagienna, częściowo piaszczysta do Staszowa przestała być postrachem dla furmanów i utrapień dla kierowców pojazdów mechanicznych. Oddana do użytku piękna droga o nawierzchni asfaltowej, łącząca Połaniec ze Staszowem i dalej z innymi miejscowościami Polski daje wiele korzyści dla tutejszej placówki. Obecnie pojawiają się letnicy zwabieni dogodną komunikacją i walorami Połańca i okolicy obfitującej w lasy i łowiska rybne.
Rok 1965
Uruchomiono w dniu 31.V.65 r. nową arterię komunikacyjną Połaniec – Strużki zbudowaną przez P.P.R.D. Poznań. Szlak ten zwany szlakiem królewskim połączył Połaniec przez Osiek ze Staszowem oraz zabytkowym Sandomierzem zwanym żywą Kroniką Polski. Z dniem 31.V.1965 r. uruchomiono nową komunikację samochodową pomiędzy Połańcem a Strużkami, tu odbywa się wymiana poczty samochodem PTSŁ (Przedsiębiorstwo Transportowe Służb Łączności). Wymiana poczty odbywa się dwa razy dziennie z rana PKS później przez PTSŁ tak, że przebieg wszelkiej korespondencji do chwili doręczenia liczy się do 24 godzin. Zwiększyły się usługi poczty, gdyż ludność korzysta z usług z innych miejscowości. Zwiększa się ilość abonentów do 25. Lustracji dokonał. Ogólny dochód w 1965 r. wyniósł 237 436. Ogólny rozchód w 1965 r. wyniósł 93 949. Ogólny zysk w 1965 r. wyniósł 143 588.
Rok 1966
W dniu 7.V.66 r. w ramach obchodu 1000-lecia państwa polskiego XXI rocznicy zwycięstwa nad hitleryzmem oraz 172. rocznicy wydania Uniwersału Połanieckiego w historycznej miejscowości Połaniec urządzony został Zlot Młodzieży W.S.K. Mielec. W sercach społeczeństwa powstały miłe i niezatarte ślady wspomnień. Również w dniu następnym, tj. 8.V.66 r. odbyła się III Wojewódzka Spartakiada Kościuszkowska urządzona przez Woj. Zarząd LOK w Kielcach. Impreza ta skupiła ponad 6000 ludzi z całego województwa. Poczta miała dużo pracy z obsługą ludności, najwięcej sprzedano znaczków pocztowych. W dniu 30.VI.66 r. na trasie Sandomierz – Połaniec – Staszów – Kielce – Sandomierz odbył się X Międzynarodowy Wyścig Pokoju, w dniu tym przed Upt. Połaniec zebrała się ludność, która znów przyniosła duże dochody korzystając z usług pocztowych. Centrala rozbudowała się do 28 abonentów. Uzyskano drugi przewód dodatkowy nośny. Lustracji placówki dokonał Kontroler Wroński Aleksander. Ogólny dochód 1966 r. wyniósł 222 548. Ogólny rozchód 1966 r. wyniósł 92 958. Ogólny zysk 1966 r. wyniósł 129 590.
Rok 1967
Rok 1967 jest unormalizowany, urzędowanie odbywa się od godziny 8-18-tej. Placówka rozwija się coraz bardziej, przynosząc znaczne dochody. W m-cu maju 1867 r. otrzymano nowy skład osobowy zwiększając skład o 100 godzin, siła ta była konieczna, która przyczyniła się do bardziej korzystnych warunków ludności i urzędu. Pracownik ten pełni służbę przy centrali telefonicznej. Stan abonentów zwiększył się od dwóch abonentów. Centrala rozbudowała się o 30 abonentów. Należy również zaznaczyć, że w roku tym zwiększyły się wpłaty z jednostek budżetowych oraz wpłaty na rzecz ORS. W m-cu listopadzie (2.XI.67 r.) Dyrektor Okręgowy P i T w Lublinie przyznała pół etatu i przeszeregowano służbę wewnętrzną do kategorii “C1”. Skład osobowy obecnie wynosi trzech pracowników umysłowych i trzech pracowników fizycznych. Lustracji placówki dokonał kontroler OUpt. Staszów Aleksander Wroński. Ogólny dochód 1967 wyniósł 246 770. Ogólny rozchód 1967 wyniósł 85 653. Ogólny zysk 1967 wyniósł 161 117.
Rok 1968
Rok ten miał szczególne znaczenie w nasileniu ruchu telefonicznego, gdyż w tym czasie zainstalowano 10 abonentów telefonicznych. Zwiększyły się usługi pocztowe w zakresie dużej ilości nadanych paczek. Stan pracowników taki sam, jak w roku 1967. Ogólny dochód 265 320. Ogólny rozchód 103 200. Ogólny zysk 162 120.
Rok 1969
Jesienią 1969 r. zmieniono miejsce zamieszkania. Urząd przeniesiono do nowego budynku przy ul. Plac Uniwersału Połanieckiego 28. Urząd został zmodernizowany, warunki lokalowe mają wpływać na stan wykonawstwa planu. Otóż zwiększyły się usługi różnego rodzaju, najwięcej przyjmowano przesyłek ekspresowych, paczek ekspresowych ostrożnie. Zwiększył się również ruch telefoniczny. Przybyło abonentów telefonicznych 5 stanom w roku 69. Stan 45 abonentów. Wykonawstwo planu 100%.
Rok 1970
W roku 1970 otrzymano nową 100 numerową centralę telefoniczną. Z każdym rokiem przybywało abonentów i w tymże roku również przybyło 3 abonentów telefonicznych. Należy zaznaczyć, że w tym roku zwiększyły się wpłaty jednostek budżetowych, czekowych i przekazowych. Obsada personalna urzędu wynosi 3 pracowników umysłowych i 3 doręczycieli, w tym 1 kobieta. Lustracji dokonał Dyrektor Janik Stanisław. Plan roczny został wykonany 101%.
Rok 1971
Rok 1971 jest unormalizowany, urzędowanie odbywa się od 8018. Placówka rozwija się przynosząc znaczne dochody. Przesyłki zwykłe i polecone oraz obroty pieniężne dochodzą do punktu kulminacyjnego. Czynny bez przerwy telefon oddał wielkie usługi. Również należy zaznaczyć, że w tym roku zwiększyły się wpłaty Bank Rolnego PZU oraz zwiększyły się nadane przesyłki zwykłe polecone i w paczkach natomiast zarysował się spadek w nadawaniu. Zwiększono rozbudowę centrali do 49 abonentów telefonicznych. Skład osobowy wynosi trzech pracowników umysłowych, 3 doręczycieli. Lustracji dokonał inspektor OUpt. Busko Radosz Jan. Ogólny dochód 200 028. Ogólny rozchód 110 352. Ogólny zysk 89 676.
Rok 1972
W roku 1972 rozbudowano centralę telefoniczną o 20 abonentów. Stan ogólny 69 numerów. Od 1.VII.1972 r. zaprowadzono służbę dobową w dziale służby telekomunikacyjnej. Od m-ca lipca otrzymano nowy skład osobowy zwiększając o cztery telefonistki. Skład osobowy wynosi 6 pracowników umysłowych, 3 doręczycieli. Pracownicy swoją pracą dążą do wykonania planu usług. Lustracji dokonał inspektor OUPT Busko J. Radosz.
* * *
Materiał źródłowy
* * *
Działalność poczty w Połańcu w latach 1944-1972 była ściśle powiązana z kluczowymi wydarzeniami historycznymi i społecznymi w Polsce po II wojnie światowej. Krajowe programy rozwoju infrastruktury, takie jak elektryfikacja Połańca w 1954 roku czy budowa nowych dróg (asfaltowa droga Staszów-Połaniec oddana do użytku w 1963 roku), miały bezpośredni wpływ na działalność poczty w Połańcu. Elektryfikacja umożliwiła instalację i rozwój sieci radiowej w urzędzie, przyczyniając się do poprawy życia kulturalnego mieszkańców. Nowe drogi z kolei znacząco ułatwiły transport poczty, skracając czas dostawy i zwiększając efektywność pracy urzędu.
Poczta Polska w okresie PRL była instytucją państwową i podlegała kontroli państwowej, co potencjalnie obejmowało cenzurę korespondencji. Chociaż połaniecka kronika nie zawiera bezpośrednich wzmianek o cenzurze, należy pamiętać o tym aspekcie funkcjonowania poczty w tamtym okresie. Szczegółowe prowadzenie dokumentacji, widoczne w kronice, było zapewne związane z wymogami biurokratycznymi typowymi dla instytucji państwowych w PRL. W strukturze Poczty Polskiej w okresie PRL istniały różne kategorie placówek pocztowych, w tym “urzędy pocztowe” o różnym statusie i “agencje pocztowe”. Agencje zazwyczaj oferowały ograniczony zakres usług w porównaniu z pełnoprawnymi urzędami pocztowymi i często były zlokalizowane w mniejszych miejscowościach lub na obszarach wiejskich. Fakt, że placówka w Połańcu początkowo była agencją, odzwierciedlał jej wielkość i ówczesne potrzeby. Była ona częścią regionalnej sieci nadzorowanej przez urząd okręgowy, co potwierdzają coroczne kontrole przeprowadzane przez urzędników z Buska, Sandomierza czy Staszowa. Późniejsza reklasyfikacja placówki oznaczała, że stała się nowoczesną i oferowała usługi bardziej kompleksowe.
Dokument kroniki pocztowej dostarcza wielu przykładów tego, jak poczta łączyła się z codziennym życiem mieszkańców Połańca: od otrzymywania gazet i listów po wojnie, poprzez wysyłanie i odbieranie przekazów pieniężnych, prenumeratę radia przewodowego, aż po późniejsze uzyskanie połączeń telefonicznych. Poczta nie była jedynie miejscem nadawania i odbierania przesyłek; stanowiła istotne połączenie ze światem zewnętrznym, ułatwiała transakcje finansowe i uczestniczyła w przemianach społecznych i technologicznych, które kształtowały codzienność Połańca w tym okresie. Szczegóły kroniki dotyczące rodzajów wykorzystywanych usług (przekazy pieniężne, prenumerata radia, połączenia telefoniczne) dają wgląd w zmieniające się potrzeby i priorytety społeczności Połańca. Zauważalna zwiększona aktywność podczas lokalnych wydarzeń ukazuje rolę poczty jako dostawcy usług publicznych zintegrowanego z życiem połanieckiej społeczności.
Usługi pocztowe zapewniały kluczowy środek komunikacji dla korespondencji osobistej i urzędowej, łącząc Połaniec z innymi częściami Polski i świata. Rozwój telekomunikacji, zwłaszcza rozbudowa sieci telefonicznej, znacząco poprawił efektywność komunikacji dla przedsiębiorstw, lokalnych władz i mieszkańców, przyczyniając się do społecznego i gospodarczego rozwoju. Wzrost zarówno usług pocztowych, jak i telekomunikacyjnych w naszym mieście odegrał istotną rolę w umacnianiu więzi, ułatwianiu działalności gospodarczej i integracji miasta z szerszymi sieciami krajowymi, przyczyniając się do jego ogólnego rozwoju w okresie powojennym. Niezawodne usługi pocztowe były niezbędne do utrzymywania kontaktów społecznych i prowadzenia działalności gospodarczej. Wprowadzenie i rozbudowa usług telefonicznych oferowały bardziej bezpośrednią formę komunikacji, co przyniosło znaczące korzyści w zakresie koordynacji, reagowania na sytuacje awaryjne i ogólnej łączności wewnątrz społeczności i ze światem zewnętrznym.
Szkoda, że karty kroniki połanieckiej poczty kończą się z rokiem 1972. Być moze istnieje kontynuacja jej historii w formie dokumentu? Mimo to, materiał źródłowy dostarczył kilku ciekawych wątków, które poszerzają wiedzę o Połańcu w latach 60. i 70. i wiedza ta zostanie spożytkowana do napisania kolejnych artykułów. W każdym bądź razie od skromnych początków w latach 30. agencja pocztowo-telekomunikacyjna w Połańcu przeszła znaczącą transformację w latach 1944-1972. Początkowo zmagając się z brakami i podstawowymi wyzwaniami operacyjnymi, rozrosła się, rozszerzyła swoje usługi i zmodernizowała infrastrukturę, szczególnie w dziedzinie telekomunikacji. Służyła jako istotne ogniwo dla mieszkańców Połańca, łącząc ich z szerszym światem poprzez usługi pocztowe, ułatwiając transakcje finansowe i stopniowo wprowadzając nowoczesną telekomunikację. Instytucja ta odegrała bardzo ważną rolę w codziennym życiu naszych przodkówi i jej wkład w rozwój miasta w okresie głębokich zmian historycznych.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.
Bądź na bieżąco! Obserwuj nas na Facebooku.
