Połaniec w okresie Świąt Wielkanocnych tradycyjnie rozkwita paletą wiosennych barw, które emanują z budzącej się do życia przyrody oraz głęboko zakorzenionych tradycji religijnych. Święta corocznie są obchodzone z niezwykłym szacunkiem dla wielowiekowej tradycji i religijności. Są czasem wielowymiarowego świętowania, w którym obok duchowej refleksji pojawia się cała gama obrzędów i zwyczajów ludowych, czasami unikatowych.
Współczesne obchody Wielkanocy stanowią syntezę głębokiej wiary religijnej, bogatego folkloru i cenionych tradycji rodzinnych. Wiele z tych zwyczajów jest wciąż żywych i przekazywanych z pokolenia na pokolenie, umacniając więzi rodzinne i stanowiąc ważny element polskiej tożsamości kulturowej. Z każdym rokiem tradycje te przyjmują nowe formy, dostosowując się do współczesnych realiów, a zarazem pielęgnują te najstarsze, aby z radością odnawiać ducha Wielkanocy. Przekazywane z pokolenia na pokolenie, wzmacniają więzi rodzinne i pomagają zachować unikalne dziedzictwo narodowe.
Geneza i znaczenie Świąt Wielkanocnych
Wielkanoc w Polsce jest obchodzona uroczyście od momentu chrystianizacji kraju w średniowieczu. Jednak korzenie na ziemiach polskich sięgają znacznie głębiej, bo czasów przedchrześcijańskich. Wtedy to pierwotne społeczności koczownicze, zbieracko-łowieckie, świętowały nadejście wiosny, budzenie się roślinności i powrót zwierzyny. Wiosenne przesilenie stanowiło istotny moment, symbolizujący odrodzenie i nadzieję na pomyślność w nadchodzącym roku. Z biegiem czasu, wraz z przyjęciem chrześcijaństwa, doszło do procesu unifikacji i połączenia dawnych obyczajów pogańskich z nowymi tradycjami religijnymi. Kościół, w swojej misyjnej strategii, często adaptował istniejące lokalne święta, tradycje i symbole, nadając im nowe, chrześcijańskie znaczenie, co w znacznym stopniu ułatwiło asymilację nowej wiary przez ludność.
W historycznym kontekście Polski, szczególnie w trudnych czasach zaborów, Wielkanoc nabierała dodatkowego, patriotycznego znaczenia, będąc ważnym świętem. Miała przypominać Polakom o ich bogatej kulturze i narodowej tożsamości. Wielkanoc jest najważniejszym świętem w chrześcijańskim kalendarzu liturgicznym. Upamiętnia Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Jest świętem ruchomym, Wielkanoc przypada na pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca. Ta ruchoma data, związana z cyklem księżycowym, podkreśla starożytne korzenie święta, które w wielu kulturach były głęboko powiązane z obserwacjami astronomicznymi i rytmami przyrody.
Przygotowania do Wielkanocy
Okres przygotowań do Wielkanocy rozpoczyna się wraz z Wielkim Postem – czasem refleksji, modlitwy i wyczekiwania na Zmartwychwstanie. Wielki Post jest czterdziestodniowym okresem pokuty, zadumy i duchowego przygotowania do najważniejszego święta chrześcijańskiego. Charakteryzuje się wstrzemięźliwością od spożywania mięsnych potraw, praktykowaniem modlitwy i uczestnictwem w nabożeństwach Drogi Krzyżowej. W dawnych czasach postny rygor był znacznie surowszy i obejmował rezygnację nie tylko z mięsa, ale także z nabiału i cukru, a podstawą diety były wówczas proste i skromne potrawy, takie jak żur i śledź. Postna tradycja była tłem dla późniejszych, symbolicznych zwyczajów związanych z pożegnaniem tych potraw po zakończeniu postu.
Ostatni tydzień Wielkiego Postu, znany jako Wielki Tydzień, to czas intensywnych przygotowań do kulminacyjnych obrzędów świątecznych. Rozpoczyna go Niedziela Palmowa, która upamiętnia uroczysty wjazd Jezusa do Jerozolimy. Wielki Czwartek to dzień, w którym wspomina się Ostatnią Wieczerzę, ustanowienie sakramentu Eucharystii i kapłaństwa, a także praktykuje się symboliczne obmycie nóg, przypominające o pokorze i równości. W Połańcu i wielu parafiach tego dnia odprawiana jest uroczysta Msza Wieczerzy Pańskiej. W średniowieczu Wielki Czwartek był również dniem, w którym wierni gromadnie przystępowali do Komunii Świętej. Wielki Piątek to dzień głębokiej zadumy i skupienia, poświęcony wspomnieniu Męki Chrystusa. Jest jedynym dniem w roku liturgicznym, w którym nie celebruje się Mszy Świętej. W tym czasie obowiązuje ścisły post oraz powstrzymanie się od wykonywania większości prac. Tradycja nakazywała również zatrzymywanie zegarów i zasłanianie luster w domach, co miało symbolizować żałobę i wyrzeczenie się przyziemnych, doczesnych aspektów życia. Wielka Sobota to czas radosnego oczekiwania na Zmartwychwstanie, którego kulminacyjnym punktem jest poświęcenie pokarmów. Rano tego dnia tradycyjnie święci się wodę i ogień, a przez resztę dnia – przynoszone do kościoła w koszyczkach – pokarmy. Wielka Sobota była również dniem intensywnego przygotowywania pisanek, nieodłącznego elementu wielkanocnej tradycji.
Niedziela Palmowa
Niedziela Palmowa przypada na równo tydzień przed Wielkanocą uroczyście rozpoczynając Wielki Tydzień. Upamiętnia triumfalny wjazd Jezusa do Jerozolimy, gdzie tłumy witały go, rzucając na drogę gałązki palmowe i wołając “Hosanna!“. W Polsce, ze względu na brak naturalnie rosnących palm, wykształciła się unikalna tradycja tworzenia palem wielkanocnych. Tworzone są z gałązek wierzby, bukszpanu, suszonych kwiatów, ziół i kolorowych wstążek. Wierzba, jako jedno z pierwszych drzew budzących się do życia na wiosnę, symbolizuje zmartwychwstanie i nieśmiertelność duszy. Poświęcona w kościele palma wielkanocna od wieków uważana jest za talizman chroniący domowników przed nieszczęściami i zapewniający Boże błogosławieństwo. W przeszłości wierzono również, że symboliczne uderzenie domowników poświęconą palmą w Niedzielę Palmową przynosi zdrowie i pomyślność na cały rok.
Tradycyjnie, wygląd i sposób wykonania palem wielkanocnych różniły się w zależności od regionu Polski. Na Kurpiach znane są palmy, osiągające nawet do kilku metrów. Wykonywane są z kolorowej bibuły, suszonych kwiatów i zielonych gałązek. Z kolei w Małopolsce, zwłaszcza w okolicach np. Lipnicy Murowanej, tworzy się długie i cienkie palmy, często przekraczające kilkanaście metrów, oparte głównie na gałęziach wierzby i suszonych roślinach. Na Śląsku i w Wielkopolsce palmy są zazwyczaj skromniejsze, wykonane z bukszpanu, bazi i barwionych traw. Charakterystyczna dla Śląska jest zielona wiązanka z pięciu lub siedmiu rodzajów krzewów, związana rzemykiem z końskiego bicza, zwanym “hajka”. Na Podhalu palmy mają bardziej naturalny charakter, często z dodatkiem gałązek jałowca, bukszpanu i kłokoczki. Unikalne są również palmy wileńskie, które powstają na Wileńszczyźnie z suszonych kwiatów, ziół, zbóż i traw, misternie plecionych wokół suchych patyczków.
Wielki Czwartek, Piątek i Sobota
Wielki Czwartek w polskiej tradycji upamiętnia Ostatnią Wieczerzę, podczas której Jezus Chrystus ustanowił sakrament Eucharystii i kapłaństwa. W wielu kościołach tego dnia odprawiana jest uroczysta Msza Wieczerzy Pańskiej. Podczas mszy kapłani dokonują symbolicznego obmycia nóg dwunastu mężczyznom, naśladując gest Chrystusa wobec swoich uczniów. Gest ten jest wyrazem pokory i służby. Tradycyjnie, wieczorem w Wielki Czwartek, na znak rozpoczęcia żałoby, milkną dzwony kościelne, a ich dźwięk zastępowany jest przez charakterystyczne drewniane kołatki.
Wielki Piątek to w Kościele katolickim dzień najgłębszej żałoby i ścisłego postu, poświęcony wspomnieniu Męki i Śmierci Jezusa Chrystusa na krzyżu. Jest to jedyny dzień w roku liturgicznym, w którym nie sprawuje się Eucharystii. W kościołach przygotowywane są symboliczne Groby Pańskie. Dawniej w domach zatrzymywano zegary, zasłaniano lustra i starano się zachowywać ciszę, mówiąc jedynie szeptem. Wierzono, że w Wielki Piątek nie należy przeglądać się w lustrze, aby nie sprowadzić na siebie nieszczęścia. W niektórych regionach istniał zwyczaj wieszania kukły Judasza, symbolizującej zdrajcę, co było ludowym wyraz potępienia jego czynu. Wczesnym rankiem, przed wschodem słońca, ludzie udawali się nad rzeki i strumienie, aby umyć twarz w bieżącej wodzie na znak oczyszczenia i zdrowotnej mocy.
W Wielką Sobotę wierni zanoszą do kościołów koszyczki wypełnione pokarmami, aby je poświęcić. Zwyczaj, znany jako święconka, ma swoje korzenie w VIII wieku. Do Polski przywędrował w XIV wieku. Pierwotnie święcono wszystkie potrawy, które miały znaleźć się na wielkanocnym śniadaniu. Każdy z produktów umieszczanych w koszyczku ma swoją głęboką symbolikę. Jajka, często zdobione jako pisanki lub kraszanki, symbolizują nowe życie i odrodzenie. Chleb jest znakiem Ciała Chrystusa oraz symbolem dostatku i pomyślności. Sól oznacza oczyszczenie i chroni przed złem. Wędlina, taka jak kiełbasa i szynka, symbolizuje obfitość, zdrowie i płodność. Biała kiełbasa dołączyła do tradycji święconki w XVII wieku. Chrzan przypomina o męce Chrystusa, a także symbolizuje siłę i zdrowie. Baranek, wykonany z masła, cukru, czekolady lub ciasta, reprezentuje Zmartwychwstałego Chrystusa. Ciasto, zwłaszcza babka wielkanocna i mazurek, symbolizuje umiejętności gospodyni oraz radość po zakończeniu postu. Woda w koszyczku jest znakiem Ducha Świętego i oczyszczenia.
Zawartość koszyczka wielkanocnego mogła różnić się w zależności od regionu Polski. Na Podhalu do święconki często dodawano oscypek lub bundz. Na Śląsku, obok baranka, pojawia się figurka kurczaczka, a popularne są bogato zdobione pisanki zwane kraszankami. Na Podlasiu do koszyczka wkłada się sękacz i pieróg. Na Mazowszu popularne są miniaturowe palmy wielkanocne, zatknięte w koszyku. Na Mazurach dawniej do święconki dodawano również ryby, symbolizujące obfitość i związek z wodą. W Małopolsce, oprócz tradycyjnych produktów, święcono także okrawki ziemniaków, co miało zapewnić urodzaj w nadchodzącym sezonie. Łemkowie do koszyczka wkładają jajka, chleb, kiełbasę, słoninę, chrzan, sól, ocet, ser pieczony oraz specjalne okrągłe chleby pszeniczne zwane paskami.
Niedziela Wielkanocna
Uroczyste śniadanie wielkanocne odbywa się w Niedzielę Wielkanocną po porannej Mszy Świętej Rezurekcyjnej. To dzień pełen radości i nadziei, który wierni spędzają w gronie najbliższej rodziny, świętując Zmartwychwstanie Chrystusa. Śniadanie rozpoczyna się od wzruszającego zwyczaju dzielenia się poświęconym jajkiem, podczas którego wszyscy domownicy składają sobie nawzajem serdeczne życzenia. Gest umacnia więzi rodzinne i przyjacielskie. Na wielkanocnym stole nie może zabraknąć tradycyjnych potraw, które symbolizują radość i obfitość po okresie postu.
Na polskich stołach w Wielkanoc królują starannie przygotowywane dania, takie jak aromatyczny żurek, biała kiełbasa, pasztet, pikantny chrzan, słodkie mazurki, puszysta babka wielkanocna oraz często spotykane “serca” – symbolizujące miłość i jedność. Obowiązkowym elementem wielkanocnego śniadania w wielu domach jest żurek lub barszcz biały z dodatkiem jajka i białej kiełbasy. Zupa symbolizuje pożegnanie postnych ograniczeń i radosny powrót mięsa na stoły. W zależności od regionu, żurek przybiera różne formy, na przykład na Kujawach podawany jest w chlebowym bochenku, w Małopolsce popularna jest chrzanówka gotowana na serwatce, na Śląsku serwuje się sycący żur żeniaty z ziemniakami, a na Podhalu – żurek z dodatkiem regionalnego sera oscypka. Biała kiełbasa, tradycyjnie obecna na wielkanocnym stole, często podawana jest w żurku lub jako samodzielne danie z chrzanem. Symbolizuje zdrowie i dostatek na cały rok. Regionalnym specjałem jest cieszyńskie ciasto, w którym zapieka się białą kiełbasę. Mazurek, słodki, płaski placek, bogato zdobiony bakaliami i lukrem, jest nieodłącznym elementem wielkanocnego stołu, symbolizującym szczęście i pomyślność. Choć dziś kojarzony z polską tradycją, prawdopodobnie wywodzi się z Turcji i pojawił się w Polsce w XVII wieku. Babka wielkanocna, puszyste ciasto drożdżowe, jest symbolem wiary, miłości i nadziei w sercach chrześcijan. W Wielkopolsce dawniej podawano ją z filiżanką kawy zbożowej, a na Śląsku popularna jest wilgotna babka majonezowa. Inne tradycyjne potrawy, które goszczą na wielkanocnych stołach, to m.in. pasztet, jajka faszerowane, orzeźwiająca sałatka jarzynowa, różnorodne pieczone mięsa (szynka, karkówka), ostry chrzan (symbolizujący siłę), ser (symbol przyjaźni), woda (symbol Ducha Świętego) oraz figurka baranka wielkanocnego (symbolizującego Chrystusa Zmartwychwstałego). Na Podkarpaciu popularna jest studzienina, czyli galareta z wieprzowych nóżek , a na Śląsku – słodkie drożdżówki znane jako buchty oraz święcelnik, czyli ciasto drożdżowe zapiekane z kawałkami wędzonych wędlin. Na Kujawach tradycyjnie piecze się słodki kujawiok, rodzaj drożdżowej baby, a na Kaszubach na wielkanocnym śniadaniu podaje się gotowaną szynkę, zylc (galaretę z nóżek) oraz prażnicę, czyli specjalnie przygotowywaną na tę okazję jajecznicę.
Lany Poniedziałek
Lany Poniedziałek, powszechnie jest znany jako Śmigus-Dyngus. Zwyczaj wywodzi się z dawnych obrzędów płodnościowych i oczyszczających, które były praktykowane na ziemiach słowiańskich w celu pożegnania zimy i powitania budzącej się do życia wiosny. Chrześcijaństwo, przejmując rodzimy obrządek, nadało mu nowe znaczenie, łącząc go z symboliką oczyszczającej mocy wody.
W przeszłości, śmigus i dyngus były odrębnymi zwyczaje. Śmigus polegał na symbolicznym smaganiu nóg gałązkami wierzby oraz oblewaniu wodą, co miało przynieść oczyszczenie, zdrowie i płodność. Dyngus natomiast związany był z odwiedzaniem domów i proszeniem o podarunki (jajka, jedzenie czy pieniądze), w zamian za składane życzenia i śpiew. Z biegiem czasu te dwa zwyczaje uległy połączeniu, tworząc współczesną tradycję Śmigusa-Dyngusa. W Lany Poniedziałek przyjęło się oblewać nawzajem wodą. Według wierzeń ma to zapewnić zdrowie i pomyślność na cały rok.
Śmigus-Dyngus posiada wiele regionalnych nazw i form obchodów. Na Śląsku popularny jest zwyczaj śmiergustu. W Wilamowicach obchodzi się Śmierguśnicę. Na Kaszubach tradycja nie obejmowała wzajemnego oblewania się wodą, ale wiązała się z rytualnym zanurzeniem w rzece, jeziorze lub morzu, co miało gwarantować dobre zdrowie. Na Kujawach praktykowano przywołówki, podczas których chłopcy zbierali się i wygłaszali wierszyki dla dziewcząt, a kawalerowie musieli wykupić ich względy drobnymi upominkami. Na Lubelszczyźnie kultywowane są przywoływki dyngusowe, czyli zabawne rymowane wierszyki, które chłopcy recytują pannom. Na Dolnym Śląsku i Mazowszu znany był zwyczaj chodzenia z tak zwanym wózkiem dyngusowym, na którym dawniej sadzano żywego koguta, a obecnie jego symboliczną formę. Ten zwyczaj, znany jako kurek dyngusowy, miał charakter zalotów do panien na wydaniu. Pod Sandomierzem Poniedziałek Wielkanocny nazywano dniem świętego Lejka, kiedy to parobcy z pełnymi wiadrami wody oblewali napotkane dziewczęta. W niektórych regionach nadal praktykowane jest symboliczne smaganie gałązkami wierzby.
Mniej znane i unikalne polskie tradycje wielkanocne
W polskim kalendarzu obrzędowym niektóre z ludowych zwyczajów wielkanocnych po dziś dzień fascynują swoją unikalnością. Wśród wielu tradycji wielkanocnych znalazły się te, które mogą zaskoczyć lub rozbawić. Przykładem są pucheroki, czyli specjalnie ubrani młodzi chłopcy z pobrudzonymi sadzą twarzami. Ubrani w kożuchy i wysokie, stożkowe czapki ozdobione kolorowymi bibułkami, reprezentują postacie, które w ludowej wierze stają na straży przed złymi mocami w okresie przedświątecznym. Dziś ten zwyczaj jest kultywowany głównie w okolicach Krakowa.
Nie mniej interesujący jest zwyczaj wieszania Judasza jako rytualne potępienie zdrajcy, symbolizujące przestrogę przed nielojalnością. Kukłę Judasza przygotowuje się ze słomy, ubiera w stare, podarte ubrania i wiesza na wieży kościoła lub na wysokim słupie. Następnie kukłę strąca się, okłada kijami i rozpoczyna się z nią pochód po całej wsi. Na końcu kukła jest podpalana i wrzucana do rzeki. Obecnie ten zwyczaj przetrwał jedynie w kilku miejscach na Podkarpaciu, między innymi w Pruchniku. Zwyczaj ten ma swoje korzenie w pogańskim obrzędzie topienia Marzanny, kukły symbolizującej zimę. Warto zauważyć, że Kościół w pewnym okresie próbował zastąpić topienie Marzanny właśnie rytuałem wieszania Judasza.
Kolejnym unikalnym zwyczajem jest pogrzeb żuru i wieszanie śledzia symbolizujący pożegnanie postnych dań i radosne powitanie świątecznego jadłospisu. Garnek żuru, czasami z dodatkiem popiołu lub błota, wylewano do wykopanego dołu, a śledzia, często wykonanego z tektury lub drewna, wieszano na drzewie. Ten zwyczaj wielkanocny był szczególnie popularny na Kujawach. W okresie Wielkiego Postu, żur i śledź stanowiły podstawę diety, dlatego ich symboliczne pożegnanie oznaczało koniec postnych wyrzeczeń i nadejście czasu obfitości.
Na Kujawach znane były również przywołówki. Wówczas chłopcy z całej wsi zbierali się na centralnym placu, wspinali na podwyższenie, na przykład na mur lub drzewo, i „przywoływali” okoliczne dziewczęta. Wygłaszali dla nich wierszyki i śpiewali piosenki, a czasami obdarowywali drobnymi prezentami, aby zyskać ich sympatię.
Tradycja Siudej Baby, głęboko zakorzeniona w małopolskim folklorze, stanowi niezwykłe dziedzictwo wielkanocnej tradycji tego regionu. Jej początki wywodzą się z prastarych zwyczajów ludowych, które skupione były wokół zwiastowania nadejścia wiosny i odstraszania ostatnich tchnień mroźnej zimy. Za kapłankę przebierał się młody mężczyzna, który w przebraniu zdobionym korami w towarzystwie orszaku odwiedzał domy, zbierając ofiary. Czerniona twarz Siudej Baby była symbolem ochrony i przesądzającym o pomyślności znakiem, który miał zapewnić dziewczętom fortunę w znalezieniu małżeńskiego szczęścia. Obecnie święto Siudej Baby obchodzone jest w Poniedziałek Wielkanocny wyłącznie w Lednicy Górnej oraz Wieliczce (choć tam w nieco zmienionej formie).
Podobnym rytuałem jest emaus – krakowski odpust, podczas którego odbywa się sprzedaż figurek i zabawek związanych z Wielkanocą. Nazwa „Emaus” pochodzi od nazwy biblijnej wsi, do której zmierzał Jezus Chrystus, nierozpoznany nawet przez własnych uczniów. Odpust miał być uczczeniem pamięci o tej historii. Odbywa się w Poniedziałek Wielkanocny przy klasztorze Norbertanek na Zwierzyńcu.
Równie ciekawy jest zwyczaj rękawki, kultywowany na krakowskich Błoniach. Dawniej młodzi mężczyźni wspinali się na kopiec Kraka i podczas odpustu zrzucali w stronę biedoty żywność (np. jajka, obwarzanki, jabłka czy pierniki), a czasami nawet drobne monety. Obecnie rękawka wygląda zgoła inaczej. Z tej okazji organizowany jest festyn, a jajka staczane są już tylko symbolicznie. Nazwa zwyczaju pochodzi od kopca Kraka, który według legendy usypano ziemią noszoną w rękach. Rękawka łączy w sobie tradycje pogańskich obchodów z chrześcijańską refleksją.
W Koprzywnicy koło Sandomierza praktykowane jest przez strażaków “bziukanie” podczas procesji w Wielką Sobotę. Strażacy nabierają naftę w usta i wydmuchują ją na płonące pochodnie, tworząc widowiskowe słupy ognia. W Iwaniskach mieszkańcy uderzają w tarabany podczas rezurekcji.
Dawne i zapomniane zwyczaje wielkanocne
W polskiej tradycji wielkanocnej istniały również zwyczaje, które dziś odeszły w zapomnienie. Jednym z nich było mycie twarzy w wodzie po gotowaniu jajek na święconkę. Wierzono, że woda, w której gotowały się jajka przeznaczone do święcenia, posiada magiczną moc poprawiającą cerę, a nawet pomagającą w pozbyciu się piegów. Dlatego kobiety praktykowały ten zwyczaj, wierząc w jego upiększające właściwości. Podobny zwyczaj, związany z wodą, praktykowano również w Wielki Piątek, kiedy to o świcie myto twarz w bieżącej wodzie, co miało zapewniać zdrowie i urodę.
W woj. świętokrzyskim praktykuje się wyrzucanie skorupek święconych jaj. Dawniej na wsi wierzono, że zakopanie skorupek święconych jaj w ogrodzie lub polu zapewni urodzaj. Kości z mięsa ze święconki wrzucano do kałuż, aby wytępić żaby. Innym, obecnie rzadko spotykanym zwyczajem, było zasłanianie luster w Wielki Piątek. Wierzono, że w ten sposób domownicy wyrzekają się wszelkiej próżności w tym szczególnym dniu zadumy i skupienia. Niektórzy zasłaniali lustra na cały okres Wielkiego Postu. Miało to być znakiem żałoby i powagi. Wierzono również, że przeglądanie się w lustrze w Wielki Piątek może przynieść pecha, a według niektórych wierzeń, można było w nim zobaczyć diabła.
Do innych zanikających tradycji wielkanocnych należała popularna niegdyś zabawa zwana walatką lub wybitkami, polegająca na stukaniu się ugotowanymi jajkami lub toczeniu ich po stole, przy czym wygrywał ten, którego jajko pozostało nieuszkodzone. Na Dolnym Śląsku i Łużycach znany był zwyczaj kulania jajec z górki. W Wielką Środę palono szkrobaczki, czyli miotły z gałązek nasączone smołą, co miało symbolizować pojmanie Chrystusa. W niektórych regionach praktykowano wielkanocne barabanienie, czyli uroczyste bębnienie mające na celu ogłoszenie nadejścia świąt. W Śląsku Cieszyńskim panny obdarowywały chłopców w drugi dzień świąt specjalnymi chlebkami z wędzonką, zwanymi murzinami.
Święta Wielkanocne zarówno w Połańcu, podobnie jak i w całej Polsce, odzwierciedlają przeplatanie się wiary, dziejów i tradycji ludowych. Od zadumy Wielkiego Postu, przez symbolikę Niedzieli Palmowej, powagę Wielkiego Tygodnia, aż po radosne śniadanie wielkanocne i żywiołowy Lany Poniedziałek. Każdy z tych elementów ma swoje znaczenie. Mimo, że niektóre praktyki zanikają, to wiele z nich – wspomnianych w artykule – nadal pozostaje żywych. Wielowiekowe obrzędy upamiętniają najważniejsze wydarzenie wiary chrześcijańskiej i wzmacniają więzi międzypokoleniowe. Kształtują tożsamość lokalną i narodową, a przede wszystkim niosą przesłanie nadziei, odrodzenia i nowego życia, które symbolizuje Wielkanoc. Zawsze pełne wiosennej energii i duchowej głębi.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł. Twój czas spędzony na Portalu jest dla nas najlepszym podziękowaniem za naszą pracę. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami, zapraszamy do naszego serwisu ponownie! Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych.
