Dzieje miasta Połańca nierozerwalnie związane są z dziejami Polski, z ważnymi wydarzeniami i postaciami historycznymi. Najważniejszym dniem dla naszego miasta był 7 maja 1794 roku, kiedy to Tadeusz Kościuszko ogłosił tu słynny Uniwersał, zwany połanieckim. Ten fakt historyczny zaważył na obrazie Połańca i związał na stałe Połaniec z kultem Tadeusza Kościuszki. Pamięć o doniosłym w historii wydarzeniu pozostaje nadal żywa, a symbolizują ją liczne pamiątki znajdujące się w mieście. Jedną z najważniejszych pamiątek jest pomnik Tadeusza Kościuszki, którego historie w tym artykule chcielibyśmy przybliżyć.
W niedzielę 14 października 1984 roku w Połańcu odbyło się uroczyste odsłonięcie pomnika Tadeusza Kościuszki. Inauguracja cieszyła się ogromnym zainteresowaniem. Wydarzenie zgromadziło na centralnym placu nowego osiedla dużą rzeszę mieszkańców miasta i gminy, w którym naczelnik w sukmanie ogłosił w 1794 r. rewolucyjny jak na ówczesne czasy Uniwersał. Niespełna pół roku wcześniej, w dniu 5 maja 1984 roku, podczas uroczystości upamiętniających 190 rocznicę Uniwersału połanieckiego dokonano wmurowania kamienia węgielnego pod pomnik Tadeusza Kościuszki.
Komitetów budowy pomnika było kilka. Ten, który rozpoczął i doprowadził do końca swoje dzieło powstał w marcu 1972 roku. Wówczas to zawiązał się społeczny komitet budowy pomnika, którego przewodniczącym na początku został Jan Mrówka, a później po zmianach kadrowych w komitecie nauczyciel miejscowej Szkoły Podstawowej w Połańcu Mieczysław Tarnowski. W 1973 roku ideą budowy pomnika zainteresowano wpływowe osobowości, ówczesnego wicepremiera Jana Mitręgę i prof. Wiktora Zina. Różne były koleje losu związane z projektem budowy, niektóre sprawy do dziś budzą jeszcze emocje.
Autorem i wykonawcą rzeźby wykutej w granicie jest Adam Myjak, artysta z warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Pomnik został wzniesiony nakładem społeczeństwa Połańca przy wsparciu finansowym noszącej wówczas imię przywódcy Insurekcji Elektrowni, a także spółki leśnej w Połańcu. Fundusze na budowę pomnika Tadeusza Kościuszki pochodziły ze składek połanieckiej ludności, innych darczyńców, a w przeważającej mierze pochodziły ze sprzedaży piasku z działek wspólnoty połanieckiej, zwanej “Maliniec”, dla generalnego wykonawcy elektrowni “Energoprzem Kraków”. Pomógł również Urząd Wojewódzki.
Uroczyste odsłonięcie pomnika zostało poprzedzone otwarciem mieszczącej się w Szkole Podstawowej w Połańcu galerii kościuszkowskiej i ośrodka informacji o Tadeuszu Kościuszce, gdzie zgromadzono wiele ciekawych i cennych eksponatów związanych z osobą naczelnika. Tadeuszowi Kościuszce została również poświęcona sesja popularnonaukowa. Te dwie imprezy zorganizowano 13 października 1984 r. Uroczystości rocznicowe uświetnione zostały przez występy Centralnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego oraz ludowych zespołów pieśni i tańca.
Pomnik Tadeusza Kościuszki po dziś dzień w niezmienionej formie stoi w centralnym punkcie Połańca na skwerze pomiędzy ulicami Żapniowską, Głowackiego i Czarnieckiego.
Artykuły powiązane z powyższym artykułem.