Połaniec jest osadą i miastem starszym od Staszowa. Nazwa Połaniec została zanotowana po raz pierwszy w 1191 roku. Z zapisów Jana Długosza: “miasto Połaniec było kiedyś położone na górze, naprzeciwko Wisły…”, miejscem najstarszej lokalizacji Połańca była Winna Góra. Jan Długosz, prawdopodobnie korzystając z dokumentu z 1191 r. dotyczącego poświęcenia kolegiaty w Sandomierzu, natrafił na zapisek o drewnianym kościółku pod wezwaniem św. Katarzyny, powstałym wraz z pierwszą osadą na skarpie na Winnej Górze w Połańcu. Połaniec leżał wówczas w Ziemi Wiślickiej. Był już wtedy siedzibą kasztelanii.
Od początku XIV wieku Połaniec jako miasto królewskie należał do województwa sandomierskiego. Połaniec zmienił swoją lokalizację ok. 1350 r. Wtedy to Kazimierz Wielki po wielkiej powodzi, która zniszczyła niżej położoną część miasta, przeniósł Połaniec w nowe miejsce, w którym znajduje się obecnie rynek. W XVI wieku Połaniec jest parafią leżącą w archidiakonacie sandomierskim diecezji kieleckiej. Po klęsce Powstania Kościuszkowskiego i III rozbiorze Polski Połaniec znalazł się w cyrkule sandomierskim w granicach Austrii, w Galicji Zachodniej.
W latach 1809-1815 w dobie Księstwa Warszawskiego Połaniec należał do powiatu staszowskiego w departamencie radomskim i był miastem rządowym. W latach 1815-1837 Połaniec jest miastem narodowym i leży w powiecie staszowskim.
W 1818 roku Połaniec jest dekanatem w diecezji sandomierskiej. W 1827 r. Połaniec jest parafią w dekanacie koprzywnickim diecezji sandomierskiej.
W 1837 roku przekształcono województwa na gubernie i Połaniec znalazł się w guberni sandomierskiej i obwodzie sandomierskim.
W 1842 roku przemianowano obwody na powiaty, Połaniec w powiecie sandomierskim.
W 1860 roku Połaniec jest parafią w diecezji sandomierskiej, dekanacie staszowskim i tak pozostaje do 1986 roku, kiedy w Połańcu utworzono drugą parafię.
W 1867 roku powołano gminę Połaniec, obejmowała ona miasto Połaniec, wsie Brzozową, Daszyn, Kamieniec, Kępę Górecką, Kraśnik, Lęg, Podskale, Przychody, Ruszczę Dolną, Rybitwy, Winnicę, Zdzieci i Zrębin. Pozostała część gminy w jej współczesnych granicach należała do gminy Tursko Wielkie.
W 1869 roku Połaniec utracił prawa miejskie. Połaniec leżał wtedy w guberni radomskiej, powiecie sandomierskim i taki stan dotrwał do 1914 r.
W latach 1919-1939 gmina Połaniec znajduje się w województwie kieleckim, powiecie sandomierskim. W latach 1939-1944 w generalnym gubernatorstwie. W 1945 r. przywrócono podział administracyjny sprzed 1939 r. Od 1954 roku teren obecnej gminy w województwie kieleckim, powiecie staszowskim w gromadach Połaniec, Tursko i Ruszcza. Od 1972 roku Połaniec gminą w powiecie staszowskim i jest to obszar niezmieniony do dnia dzisiejszego w województwie kieleckim. W 1975 roku Połaniec gminą w województwie tarnobrzeskim.
W dniu 1 stycznia 1980 roku Połaniec po 111 latach odzyskuje prawa miejskie, jest siedzibą władzy miasta i gminy Połaniec w województwie tarnobrzeskim.
W dniu 1 stycznia 1999 roku wprowadzono w Polsce nowy podział administracyjny. Obowiązujący od 1975 roku dwustopniowy podział administracyjny na województwa i gminy zastąpiony został podziałem trójstopniowym, w którego skład wchodzą województwa, powiaty i gminy. Zmniejszono liczbę województw z 49 do 16. W nowym podziale ze starego został zachowany podział na gminy. Miasto i Gmina Połaniec znalazła się w powiecie staszowskim, województwie świętokrzyskim.